Od stycznia 2022 roku w życie wchodzi Polski Ład – szereg ustaw zmieniających dotychczasowy system podatkowy i oskładkowanie przedsiębiorców.
Zmiany te wpłynął również na freelancerów. Dotyczy to zarówno osób utrzymujących się tylko z realizacji zleceń i łączących pracę wolnego strzelca z etatem, jak i samozatrudnionych specjalistów.
Czy wolnym strzelcom, którzy wybrali działalność gospodarczą, będzie się opłacało przy niej zostać? Na ile opłacalne stanie się zakładanie własnej firmy i kiedy korzystniej będzie pozostać przy realizacji zleceń jako osoba fizyczna z opcją wystawiania faktur bez firmy w Useme?
Polski Ład: co musi wiedzieć freelancer?
Przyzwyczailiśmy się, że początek roku oznacza zmiany dla tych wolnych strzelców, którzy prowadzą własne firmy: to moment waloryzacji składki zdrowotnej oraz związaną z nią zmianą składki ZUS. Te dwie wartości w oczywisty sposób przekładały się na zarobki samozatrudnionych freelancerów, jednak w tym roku zmiany będą dotyczyły wszystkich wolnych strzelców, niezależnie od formy zatrudnienia.
Zmiany, jakie wprowadza Polski Ład, dotyczą naliczania składki zdrowotnej oraz podatku dochodowego tak dla osób fizycznych, jak i dla przedsiębiorców. Nowe przepisy przewidują między innymi podniesienie drugiego progu podatkowego i podwyższenie kwoty wolnej. Ponieważ ustawa przewiduje globalny wzrost wydatków na służbę zdrowia, możemy także spodziewać się zmiany zasad rozliczania składki NFZ.
Rośnie kwota wolna od podatku dla freelancerów i samozatrudnionych wolnych strzelców
Jedną z najważniejszych zmian wprowadzanych w Polskim Ładzie jest zmiana wysokości kwoty wolnej od podatku. Jej wartość rosła od kilku lat, w 2019 roku osiągając wartość 8 tysięcy zł, jednak od nowego roku zostanie ona zwiększona do wartości 30 tysięcy zł (2500 zł miesięcznie).
Z kwoty wolnej od podatku będą mogli skorzystać wszyscy, którzy rozliczają podatki według skali, czyli na zasadach ogólnych (17% i 32%), a nie, jak dotychczas, tylko osoby z najniższym dochodem. Oznacza to, że niezależnie od zarobków freelancer zapłaci podatek dochodowy od nadwyżki dopiero powyżej tej wartości. Z tej możliwości będą mogli skorzystać również przedsiębiorcy.
Zmiana stawki podatku dochodowego od 2022
To nie koniec zmian dla freelancerów, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych. Obecnie w Polsce mamy dwa progi podatkowe: 17% i 32%. Według tego drugiego podatki obliczają osoby lepiej zarabiające, które w ciągu roku przekroczyły dochody o wartości 85 528 zł (nieco ponad 7 tysięcy miesięcznie).
Kwota, po której freelancer zobowiązany był zacząć płacić podatki według wyższej stawki, od lat utrzymywała się na tym samym poziome – niezależnie od zmian gospodarczych i poziomu inflacji. W Polskim Ładzie zmienia się wartość drugiego progu.
Od 2022 roku wyższy podatek rzędu 32% zapłacą ci, którzy w ciągu roku zarobią 120 tysięcy zł (10 tysięcy miesięcznie). Zmiana ta dotyczy zarówno osób fizycznych, jak i osób prowadzących działalność gospodarczą.
Ubezpieczenie zdrowotne dla freelancerów 2022 – istotne zmiany w odliczeniach
Korzystanie z publicznej opieki medycznej w NFZ to jeden z tych czynników, które wpływają na decyzję freelancerów o tym, czy założyć własną firmę lub czy zrezygnować z etatu na rzecz utrzymywania się tylko z realizacji zleceń. Alternatywą dla tych możliwości było dobrowolne ubezpieczenie w NFZ, które niezależni freelancerzy mogli opłacać samodzielnie.
Do tej pory każda z tych grup – „pełnoetatowi” freelancerzy, wolni strzelcy łączący realizację zleceń z etatem oraz samozatrudnieni – mogli odliczyć koszt składki od podatku. W myśl przepisów regulowanych prawem pracy składka była odliczana od podatku zatrudnionego, a freelancer samodzielnie ubezpieczający się w NFZ mógł odpisać składki od podatku w zeznaniu rocznym.
Polski Ład odbiera nam możliwość odliczenia składki na ubezpieczenie NFZ od podatku. Tę zmianę odczujemy wszyscy, chociaż w różnym stopniu.
I tak dzięki wyższej kwocie wolnej osoby zarabiające do 30 tysięcy rocznie (czyli 1500 zł miesięcznie) nie zapłacą podatku dochodowego, ale ich zarobki będą obciążone 9% składki zdrowotnej. Z kolei ci z nas, których zarobki mieszczą się w przedziale 30 tysięcy zł a 120 tysięcy zł rocznie (czyli od 2500 zł do 10 tysięcy zł miesięcznie) zapłacą 17% podatku dochodowego i 9% składki. Jak to wygląda w przypadku różnych grup freelancerów?
Składka zdrowotna dla freelancerów bez etatu
Jeśli zgłosiłeś się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ, co miesiąc odprowadzałeś składkę, której wysokość ulegała drobnym zmianom raz na kwartał. Poniesione wydatki mogłeś odliczyć od podatku przy okazji składania zeznania rocznego, otrzymując częściowy zwrot poniesionych wydatków.
W Polskim Ładzie takiej opcji już nie masz – wraz ze zmianami w obliczeniach podatku dochodowego (podniesienie kwoty wolnej i wartości drugiego progu) nie będzie już możliwości odliczenia składki.
Składka zdrowotna dla freelancerów pozostających na etacie
Jeśli realizację zleceń łączysz z zatrudnieniem w oparciu o umowę o pracę lub umowę zlecenia z wynagrodzeniem wyższym lub równym minimalnej płacy krajowej, Twój pracodawca jest zobowiązany do odprowadzania za Ciebie składek na ubezpieczenie społeczne, w tym także składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Wydatki te dzielone są po połowie – część ponosi firma (koszt pracodawcy), część potrącana jest z Twojego wynagrodzenia. Składka NFZ wynosi 9% podstawy wymiaru składki, a jednocześnie 7,75% jej wartości odliczane jest od Twojego podatku. To oznacza, że faktycznie z Twoich zarobków pokrywane jest tylko 1,25% składki.
Wraz z wprowadzeniem Polskiego Ładu to odliczenie przestanie być aktualne. Poniesiesz zatem pełen koszt ubezpieczenia, bez możliwości „zwrotu”. Znacząco wpłynie to zatem na kwotę netto Twoich zarobków. Z jednej strony masz bowiem szansę na skorzystanie z ulg (wyższa kwota wolna, waloryzacja drugiego progu), z drugiej opłacisz całość swojego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.
Zmiana sposobu opłacania składki dotknie wszystkie osoby ubezpieczone – zarówno freelancerów na etacie, jak i samozatrudnionych wolnych strzelców. „Etatowcy”, którzy w ciągu roku osiągają na etacie (umowa o pracę) dochody niższe niż 133 692 zł (czyli ponad 11 tysięcy miesięcznie), mogą liczyć na przewidziane przez rząd rozwiązania, które przynajmniej częściowo zniwelują to obciążenie.
Mówi się o wprowadzeniu ulg podatkowych dla osób zatrudnionych, która ma na celu wyrównanie obciążeń ponoszonych przez osoby samozatrudnione i pozostające na etacie. Wysokość ulgi obliczać się będzie na podstawie iloczynu przychodów brutto i wskaźnika 0,17. W Polskim Ładzie przewiduje się dwie możliwości:
1. (A x 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł
2. (A x (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł.
Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej dla samozatrudnionych od 2022
Bez wątpienia w kwestii składek zdrowotnych Polski Ład w najgorszej sytuacji stawia samozatrudnionych freelancerów. Każdy freelancer, który zdecydował się na własną firmę, z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej miał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, w tym również składki na ubezpieczenie w NFZ.
Wysokość składki zdrowotnej ustalana była na podstawie 75% średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z ostatniego kwartału minionego roku. Przedsiębiorcy opłacali ją ryczałtem – wysokość składki była taka sama dla firm przynoszących wysokie dochody, jak i tych mniej dochodowych.
Samozatrudniony freelancer na początku działalności mógł liczyć na preferencyjne składki w ramach takich ulg, jak Ulga na start, Mały ZUS czy Mały ZUS Plus. Zmniejszały one wymiar prawie wszystkich składek – oprócz zdrowotnej. Tę jednak samozatrudnieni przedsiębiorcy mogli odliczyć od podatku.
Te zasady odchodzą jednak do lamusa, ponieważ Polski Ład całkowicie zmienia zasady, według których będziemy naliczać składkę zdrowotną dla firm.
Polski Ład i firma z podatkiem według skali
Najważniejsze zmiany będą dotyczyły polskich przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze i rozliczających podatki według skali (na zasadach ogólnych).
Pierwsza zmiana dotyczy wysokości składki zdrowotnej: ryczałt zastąpi wyliczenie dokonywane indywidualnie na podstawie wysokości osiągniętego dochodu (zarobków netto, po odliczeniu składek i podatków). Składka nadal będzie wynosiła 9% wymiaru.
Druga zmiana, która dotknie przedsiębiorców, to utrata możliwości odliczenia składki na NFZ od podatku – do tej pory firmy, w tym samozatrudnieni freelancerzy, opłacały 9% wymiaru składki, z czego 7,75% można było odliczyć od podatku. Nie będzie także stanowiła kosztu uzyskania przychodu. Polski Ład całkowicie likwiduje możliwość odliczenia składki, znacząco podnosząc koszty prowadzenia firmy. Wszystko to obrazuje skalę zmian, jakich możemy podziewać się w budżetach osób samozatrudnionych.
Przedsiębiorcy zarabiający w przedziale 68 412 zł do 133 692 zł, czyli ponad 11 tysięcy zł miesięcznie, mogą liczyć na mechanizm zmniejszający obciążenia podatkowe działający na tej samej zasadzie, co ulga dla klasy średniej.
Trzecia zmiana dotyczy terminów płatności składek. Ich wysokość będzie obliczana na podstawie dochodów z zeszłego miesiąca, a termin płatności wypada 20. dnia kolejnego miesiąca. I tak składkę za luty zapłacimy na podstawie dochodów uzyskanych w styczniu, a termin płatności wypadnie na 20 marca.
Polski Ład, samozatrudnienie i podatek liniowy
Wprowadzane zmiany szczególnie mocno odczuje grupa przedsiębiorców, którzy płacili stały podatek liniowy.
Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym również zapłacą składkę zdrowotną na nowych zasadach: proporcjonalnie do osiąganych dochodów i bez możliwości odliczenia jej od podatku. Składka będzie naliczana procentowo: ma wynosić 4,9% dochodu z zastrzeżeniem, że jednocześnie nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia.
Niezależnie od wszystkiego realne obciążenie przedsiębiorców „liniowych” wzrośnie… przy jednoczesnym braku ulg, przewidzianych dla samozatrudnionych freelancerów i etatowych pracowników, rozliczających się według skali podatkowej. Warto pamiętać, że kwota wolna od podatku nie dotyczy freelancerów rozliczających przychody z działalności gospodarczej właśnie podatkiem liniowym.
Własna firma a karta podatkowa w Polskim Ładzie
Polski Ład dąży do stopniowego „wygaszenia” opodatkowania na podstawie karty podatkowej, choć oczywiście przepisy oczywiście uwzględniają jeszcze przedsiębiorców rozliczających się w ten sposób. Dla nich składka zdrowotna również wyniesie 9% minimalnego wynagrodzenia.
W tym miejscu warto wspomnieć, że od 2022 roku nie będzie już możliwości wskazania karty podatkowej jako sposobu opodatkowania. Z tej formy skorzystają tylko te firmy, które wybrały ją przed wejściem w życie nowych przepisów.
Polski Ład, ubezpieczenie NFZ a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Dla samozatrudnionych freelancerów, którzy rozliczają podatki ryczałtem, składka na ubezpieczenie NFZ również będzie wynosiła 9%, ale od innej podstawy wymiaru. Nie będzie to płaca minimalna, ale dochody przedsiębiorstwa. Zgodnie z nowymi przepisami im większy dochód, tym bardziej składka wzrośnie, z kolei właściciele gorzej prosperujących firm zapłacą nieco mniej.
I tak:
- dla firm o rocznych przychodach do 60 tysięcy zł miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 60%. przeciętnego wynagrodzenia za pracę (ok. 300 zł),
- dla przychodów do 300 tysięcy zł będzie to 100% przeciętnego wynagrodzenia (ok. 500 zł),
- dla wyższych 180% przeciętnego wynagrodzenia (ok. 900 zł).
Podatek ryczałtowy od przychodów ewidencjonowanych – zmiany dla samozatrudnionych programistów i pracowników IT
Zmianami, jakie wejdą w życie w ramach Polskiego Ładu, zainteresowani są szczególnie freelancerzy pracujący jako programiści, informatycy lub specjaliści w branży IT. Jest wśród nich wiele osób prowadzących działalność gospodarczą, które wybierają pracę w ramach kontraktów zamiast realizacji projektów dla tylko jednego pracodawcy.
Ryczałt w IT: wysokość podatku
Polski Ład przewiduje istotne zmiany podatkowe dla tych samozatrudnionych freelancerów z branży IT, którzy rozliczają się na podstawie podatku od przychodów ewidencjonowanych. Podatek od przychodów uzyskanych z określonych usług programistycznych i IT zostanie obniżony z 15% do 12%.
Dotyczy to między innymi działalności gospodarczej związanej z takimi usługami, jak:
- usługi związane z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1)
- doradztwo w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02) i sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0)
- zarządzanie siecią i systemami IT (PKWiU 62.03.1)
- instalacja oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0)
- wydawania oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1) i gier (PKWiU ex 58.21.10.0).Aby móc korzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjowanych przychody Twojej firmy nie mogą przekraczać limitu 2 mld euro rocznie (ok 9 mld złotych).
Kiedy możesz przejść na ryczałt?
Dla dobrze zarabiających programistów na etacie ryczałt może więc okazać się korzystną alternatywą dla umowy o pracę. Rozwiązanie to może również kusić samozatrudnionych informatyków i programistów, którzy rozliczają się według skali lub liniowo.
Tu jednak trzeba być świadomym pewnego ograniczenia: jeśli chcesz zmienić formę zatrudnienia i wykonywać pracę dla byłego pracodawcy, na ryczałt możesz przejść dopiero po 2 latach. Ograniczenie to jednak nie ma zastosowania w przypadku umowy zawiązanej z nowym partnerem.
Ryczałt od przychodów ewidencjowanych w IT: o czym musisz pamiętać
Zanim zaczniesz podejmować istotne decyzje finansowe opierając się o zmiany Polskiego Ładu, przelicz, jakie rozwiązanie rzeczywiście jest dla Ciebie opłacalne.
Przede wszystkim decydując się na rozliczenie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych tracisz możliwość rozliczenia kosztów i korzystania z ulg. Jest to zatem rozwiązanie korzystne dla freelancerów, którzy mają niewielkie koszty własne.
Twoja składka zdrowotna liczona będzie podobnie jak to ma miejsce w przypadku samozatrudnionych freelancerów i firm: 9% wymiaru obliczanego w oparciu o średnie wynagrodzenie za pracę, progresywnie względem dochodów firmy.
Praca zdalna w domu – co Polski Ład zmieni w amortyzacji dla samozatrudnionych?
Według aktualnych przepisów jeśli prowadzisz działalność gospodarczą w domu, przysługuje Ci prawo do amortyzacji wydatków z tym związanych: możesz wciągnąć je do kosztów uzyskania przychodu. Dotyczy to kosztów związanych z utrzymaniem i eksploatacją lokalu proporcjonalnie do przestrzeni mieszkania wykorzystywanej na potrzeby prowadzonej firmy.
W Polskim Ładzie takiej możliwości już nie będzie – nastąpi to w wyniku zmian w ustawie o PIT, gdzie znajdują się zapisy regulujące zasady amortyzacji lokalu. Zakaz amortyzacji prywatnych lokali miał wejść w życie wraz z innymi zapisami Polskiego Ładu na początku 2022 roku, jednak uchwalona wersja ustawy wprowadza roczne vacatio legis. W ten sposób zmiany zaczną obowiązywać dopiero od stycznia 2023 roku.
Przepisy te mają jeden wyjątek, o którym muszą pamiętać samozatrudnieni freelancerzy pracujący zdalnie z własnego domu. Wydatki „mieszkaniowe” zamortyzujecie tylko w przypadku lokali kupionych lub wybudowanych przed wejściem w życie Polskiego Ładu, tj. przed 1 stycznia 2022 roku.
Polski Ład dla freelancerów: czy własna firma będzie się opłacać?
Zmiany zapowiadane w ramach Polskiego Ładu oznaczają rewolucję, która w mniejszym lub większym stopniu dotknie nas wszystkich. Z jednej strony mamy więc większe zróżnicowanie stawki podatku dochodowego oraz zwiększenie kwoty wolnej od podatku, co ma znaczenie nie tylko dla freelancerów korzystających z umów o dzieło lub zlecenia w Polskim Ładzie.
Z drugiej strony mamy skutki waloryzacji składki zdrowotnej, opłacanej przez wszystkich podatników. Całkowicie zmieniają się bowiem zasady jej naliczania: teraz nawet przedsiębiorcza klasa średnia, czyli samozatrudnieni oraz właściciele małych i średnich firm, zaczną odprowadzać tę składkę na podstawie osiąganych dochodów, a nie ryczałtem. Tracimy także możliwość odliczenia jej od podatku.
Celem zapowiedzianych nowelizacji jest zmniejszenie obciążeń fiskalnych podatników i zwiększenie wpływów na budżet ochrony zdrowia, jak przewidywała to deklaracja podniesienia wydatków na opiekę zdrowotną.
Wprowadzenie zapowiedzianych zmian oznacza, że Polski Ład uderzy szczególnie w przedsiębiorców. Do niedawna preferencyjne składki miały zachęcać do zakładania firm i pomagać w wypełnianiu obowiązków wynikających z prowadzenia działalności. Mogli na nie liczyć przedsiębiorcy, którzy dopiero zaczynali rozkręcać własny biznes.
Freelancerzy, którzy wybrali działalność gospodarczą skuszeni atrakcyjnymi możliwościami wliczania w koszty części obciążeń fiskalnych (takich jak składka zdrowotna) mogą rozglądać się za gwarancją utrzymania przychodów i zastanawiać się nad tym, czy w Polskim Ładzie opłaca się własna firma?
Od wejścia zapowiedzianych zmian wartość wydatków z tytułu danin publicznych wzrasta. Zmiana zasad naliczania składki NFZ oraz zwiększenie płacy minimalnej, na podstawie której ustalane są składki ZUS, będzie skutkować większymi opłatami stałymi.
I tak od nowego roku płaca minimalna może zostać podniesiona o 7,1%, z 2800 zł do 3010 zł. Możemy spodziewać się, że podobnie wzrosną preferencyjne składki ZUS dla nowych przedsiębiorców, ustalane na podstawie minimalnej płacy krajowej. Podstawa wzrośnie zatem z 840 zł do 903 zł.
Zmiany nie ominął również przedsiębiorców płacących pełne składki. Dla nich podstawą do ich wyliczenia jest przeciętne wynagrodzenie za pracę. Prognozowana wysokość pełnych składek ZUS wynosi obecnie 1194,32 zł.
Dla samozatrudnionych w niedalekiej przyszłości szykują się również zmiany dotyczące amortyzacji domowego biura.
Możemy się zatem spodziewać, że właściciele firm będą szukać opcji legalnej optymalizacji podatkowej i gwarancji stabilności otoczenia biznesowego.
Jedną z opcji, jaką warto wziąć pod uwagę, jest przejście na freelancing jako osoba fizyczna. Pozwala to zaoszczędzić na stałych opłatach związanych z prowadzeniem firmy, a jednocześnie korzystać z najwyższych kosztów uzyskania przychodu – 50% na umowie o dzieło z przekazaniem praw autorskich.Sprawdź, jakie rozwiązanie w Polskim Ładzie opłaca się bardziej, korzystając z naszego kalkulatora dla JDG.
