Umowa o dzieło a umowa zlecenie – co się bardziej opłaca?

Jeśli zastanawiasz się, co będzie lepsze – umowa o dzieło czy umowa zlecenie – doskonale trafiłeś. Z obu umów cywilnoprawnych korzystają freelancerzy, studenci, emeryci, a także osoby pracujące na etat, które chcą dorobić lub rozwijać umiejętności współpracując z innymi klientami poza swoim pracodawcą. Czym się różni umowa zlecenie i umowa o dzieło? Która się bardziej opłaca i od czego powinien zależeć wybór jednej z umów cywilnoprawnych?

Umowa o dzieło – dlaczego nazywamy ją umową rezultatu?

W przypadku umowy o dzieło strony umowy to zamawiający dzieło oraz przyjmujący zamówienie, czyli wykonawca. Umowę o dzieło zawiera się wtedy, gdy zamawiający zobowiązuje przyjmującego zlecenie do wykonania konkretnego dzieła w zamian za wynagrodzenie. Prowadzi ona do osiągnięcia indywidualnego rezultatu, a przedmiot dotyczy czynności jednorazowej. Dlatego umowę o dzieło można nazywać również umową rezultatu.

Dzieło, czyli wspomniany rezultat umowy, może wystąpić w postaci materialnej, np. mebel lub niematerialnej, np. przeprowadzenie szkolenia. Wykonanie dzieła najczęściej polega na stworzeniu czegoś nowego, na przykład projektu stołu, lub na zmianie istniejącej rzeczy, na przykład modernizacji strony internetowej.

Jednorazowy charakter umowy o dzieło wynika właśnie z tego, że jej strony uzgadniają wykonanie konkretnego dzieła, czyli zindywidualizowanego rezultatu, a nie świadczenia usługi ogólnego typu.

Umowa zlecenie: czym się różni od umowy o dzieło?

Najważniejszym elementem, który odróżnia umowę zlecenia od umowy o dzieło jest przedmiot umowy – nie chodzi o rezultat, tylko o dołożenie należytej staranności do wykonania powierzonych czynności. W przypadku umowy zlecenia mamy zleceniodawcę oraz zleceniobiorcę, który zobowiązuje się do wykonywania czynności o charakterze powtarzalnym. To sprawia, że umowę zlecenia nazywa się też umową starannego działania.

Taka umowa dotyczy czynności powtarzalnej, a czas jej trwania zależy od indywidualnych ustaleń między stronami. Przedmiotem umowy zlecenia może być np. sprzątanie pomieszczeń, prowadzenie wykładów, tłumaczenie tekstów czy zbieranie owoców. Ważne, żeby charakter pracy i treść umowy nie kładły nacisku na efekt, czyli dzieło, tylko na proces i staranne wykonywanie powierzonych zadań.

Czym się różni umowa zlecenie a umowa o dzieło? Porównanie i przykład

Obie te umowy cywilnoprawne spotkasz w pracy freelancera – służą bowiem nadania formy prawnej współpracy zawieranej w celu uzyskania konkretnego efektu, jednak bez nawiązywania stosunku pracy. Przede wszystkim różni je przedmiot – stworzenie nowego produktu lub staranne działanie. Różnic między umową o dzieło a umową zlecenia jest jednak więcej: są to opodatkowanie i możliwość skorzystania z wyższych kosztów przychodu, obowiązywanie minimalnej stawki godzinowej, obecność składek ZUS, a także sposób wypowiedzenia i zakres odpowiedzialności stron.

Poniżej omówimy szczegółowo wszystkie te elementy.

Żeby zrozumieć, jak prawo odróżnia umowę zlecenie od umowy o dzieło, najlepiej przeanalizować konkretny przykład.

Przykład 1:

Agencja marketingowa chce zlecić zewnętrznemu copywriterowi stworzenie artykułów na blog. Agencja składa zamówienie na paczkę 10 tekstów na określone tematy, o długości między 5-5,5 tysiąca znaków ze spacjami.
Agencja zawiąże z copywriterem umowę o dzieło. W wyniku umowy powstanie określony produkt, a copywriter otrzyma wynagrodzenie według ustalonej stawki.

Przykład 2:

Ta sama agencja zleca copywriterowi wykonanie researchu zagadnienia z myślą o nowej kategorii wpisów. W ramach zadania do wykonania jest analiza konkurencji, analiza trendów wśród grupy odbiorców oraz analiza konkurencji. W efekcie agencja oczekuje rekomendacji kategorii wraz z listą zagadnień do omówienia w materiałach.

Copywriter zobowiązuje się do się do starannego działania na rzecz agencji przez określoną liczbę godzin dziennie, dlatego agencja zawiąże z nią umowę zlecenie. Wynagrodzenie będzie wówczas oparte o stawkę godzinową.

Cecha	Umowa o dzieło	Umowa zlecenia
Przedmiot	Stworzenie nowego produktu cyfrowego lub fizycznego	Staranne działanie w określonym czasie,niezależnie od efektu
Stawka	Za projekt	Za godzinę
Płaca minimalna	Nie	Tak
Warunek	Ukończenie dzieła w oznaczonym czasie zgodnie z zamówieniem	Wykonanie zadania w określonym czasie/miejscu, z należną starannością
Podatek	12%	12%
Koszt uzyskania przychodu (obniżenie podatku)	20% lub 50% (przekazanie praw autorskich)	Tylko 20%
Składki ZUS	Brak	9% składki zdrowotnej lub pełne ubezpieczenie społeczne

 

Umowa o dzieło a umowa zlecenia – podatek dochodowy

Każdą umowę cywilnoprawną, niezależnie od tego, czy jest to umowa zlecenia, czy też umowa o dzieło, regulują takie same zasady opodatkowania. Jeśli wynagrodzenie brutto z tytułu umowy cywilnoprawnej nie przekracza 200 zł, wówczas obowiązuje zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 17%. W przypadku umowy zlecenia, na której nie ma podanego wynagrodzenia, tylko stawka godzinowa, nie można zastosować zryczałtowanego podatku dochodowego.

Jeśli jednak wynagrodzenie jest wyższe, to w przypadku obu umów zastosowanie znajduje opodatkowanie na zasadach ogólnych. Oznacza to, że przychód z umowy jest pomniejszany o koszty, a po ich uwzględnieniu naliczany jest podatek dochodowy w wysokości 12% oraz 32% od nadwyżki dochodu ponad kwotę 120 tys. zł rocznie.

Koszty uzyskania przychodów i przeniesienie praw autorskich

Przychód z umowy jest pomniejszany o koszty uzyskania przychodów zarówno na umowie zlecenia, jak i o dzieło. Dopiero po tym pomniejszeniu uzyskujemy podstawę do odprowadzenia podatku. Dzięki temu wynagrodzenie na rękę z umowy cywilnoprawnej będzie większe.

Im większe koszty uzyskania przychodów, tym mniejsza podstawa opodatkowania (czyli suma, od której płacimy podatek) i tym większa wypłata netto. Mamy tutaj dwie opcje:

• zryczałtowane koszty uzyskania przychodów – wynoszą 20% uzyskanego dochodu;
• podwyższone koszty uzyskania przychodów – wynoszą 50% i można je zastosować, gdy w wyniku umowy powstają utwory o indywidualnym charakterze i gdy umowa zakłada korzystanie z praw autorskich do tych utworów.

Wynagrodzenie – minimalna stawka godzinowa

Wynagrodzenie zleceniobiorców to iloczyn stawki godzinowej i liczby przepracowanych godzin. Z kolei na umowie o dzieło podaje się cenę dzieła.

Dla umowy zlecenia obowiązuje minimalna stawka godzinowa, która jest systematycznie podnoszona przez władze. Od stycznia 2024 roku zostanie podniesiona do 27,70 zł brutto. Natomiast na umowach o dzieło nie obowiązuje minimalna stawka godzinowa.

Umowa zlecenie a umowa o dzieło: składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne

Osoba, która uzyskuje wynagrodzenie z umowy o dzieło, nie jest zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne ani na ubezpieczenie zdrowotne. Jej wynagrodzenie jest więc pomniejszone tylko o podatek dochodowy.

Z kolei od umów zlecenie odprowadza się składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Część z nich opłaca zleceniodawca, a część zleceniobiorca. Składek nie odprowadzają natomiast uczniowie i studenci do 26 roku życia.

 

W obu przypadkach konieczne jest zgłoszenie zawarcia umowy do ZUS-u przez zleceniodawcę/zamawiającego dzieło – mimo że ten drugi nie odprowadza składek.

Przekroczenie przez zleceniobiorcę kwoty minimalnego wynagrodzenia z jego wszystkich tytułów do ubezpieczeń sprawi, że od kolejnej umowy zlecenia można odprowadzić tylko składkę zdrowotną.

Więcej informacji o składkach na umowie zlecenie, która jest tylko jednym z Twoich źródeł dochodu, znajdziesz na portalu biznes.gov.pl.

Czas trwania umowy

Czas trwania obu omawianych umów cywilnoprawnych zależy od ustaleń między stronami. Ważne jest, aby warunki takich umów były jasno i precyzyjnie sformułowane, żeby uniknąć nieporozumień na etapie realizacji świadczenia lub wykonania dzieła.

Jeśli współpracę reguluje umowa o dzieło, to czasem trwania umowy będzie termin, do którego wykonawca musi dostarczyć gotowe dzieło. Współpraca na podstawie umowy zlecenia może wskazywać na dowolny czas trwania – nawet nieokreślony. Trzeba jednak być świadomym, że tryb pracy na podstawie umowie zlecenia nie może nabrać charakteru umowy o pracę.

Wypowiedzenie umowy zlecenia i umowy o dzieło

Wypowiedzenie umowy zlecenia lub umowy o dzieło może różnić się w zależności od warunków zapisanych w dokumencie. Często zawiera on klauzule określające okres wypowiedzenia lub sposób rozwiązania umowy.

Jeśli umowa jest ustna (a to możliwe) i nie zawiera określonych warunków wypowiedzenia, zwykle obowiązuje zasada, że można ją rozwiązać w każdej chwili, z zachowaniem rozsądnego okresu wypowiedzenia. Jednak w przypadku umowy o dzieło strona wypowiadająca umowę może być zobowiązana do odszkodowania dla drugiej strony, jeśli umowa zostaje przerwana przed realizacją dzieła.

Umowy cywilnoprawne zawarte na piśmie powinny zawierać informacje na temat warunków i okresu wypowiedzenia. Jeśli umowa tego nie określa, obowiązują odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego lub zwyczajowo stosowany okres wypowiedzenia.

Umowa o dzieło a umowa zlecenia: odpowiedzialność stron i reklamacje

Umowa o dzieło czy umowa zlecenie – która wiąże się z większą odpowiedzialnością? Obydwa rodzaje umów zakładają w pewnym stopniu odpowiedzialność wykonawcy za stworzony przedmiot lub świadczenie usług. Główna różnica leży w zakresie zobowiązań za realizację umowy.

W przypadku umowy o dzieło wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za efekty swojej pracy, podczas gdy w umowie zlecenia zleceniobiorca zobowiązuje się jedynie do należytego wykonania określonych czynności z umowy, nie biorąc na siebie odpowiedzialności za ostateczny rezultat swojej pracy.

W umowie o dzieło zleceniodawca posiada szerokie uprawnienia w zakresie składania reklamacji i żądania naprawy, jeśli wykaże niewłaściwe wykonanie lub wady dzieła. W umowie zlecenie taki zakres uprawnień zleceniodawcy nie jest przewidziany – nie ma on prawa żądać poprawy efektów pracy od zleceniobiorcy.

Kiedy umowa o dzieło, a kiedy zlecenie?

Umowa o dzieło jest najczęściej stosowana w przypadku zlecania określonego projektu lub utworu, który można zakończyć w określonym czasie. To np. napisanie artykułu, stworzenie projektu graficznego, wykonanie zdjęć czy przygotowanie analizy. Chodzi więc o zamówienie u wykonawcy konkretnej usługi.

Natomiast umowa zlecenia będzie lepszym rozwiązaniem wówczas, gdy praca ma polegać na długotrwałym świadczeniu określonych usług, takich jak doradztwo, obsługa klienta, opieka, sprzątanie, regularne pisanie artykułów itp. Usługi te są wykonywane na bieżąco, bez konieczności tworzenia określonego dzieła.

Co jest lepsze – umowa zlecenie czy umowa o dzieło?

Wybór między umową o dzieło a umową zlecenie zależy od konkretnej sytuacji oraz potrzeb i preferencji stron umowy. Przykładowo, umowa o dzieło może być bardziej odpowiednia, gdy wykonawca chce mieć większą niezależność wykonywania określonych czynności i nie chce być ściśle kontrolowany przez zamawiającego. Wykonawca ma pewien poziom autonomii w podejmowaniu decyzji dotyczących sposobu realizacji projektu.

Z kolei umowę zlecenia warto zastosować, gdy nie można przewidzieć czasu trwania ani terminu ukończenia pracy oraz gdy usługi mają być świadczone regularnie i długotrwale. Dla zleceniodawcy nie liczy się końcowy efekt prac, tylko raczej staranne wykonywanie bieżących zadań.

Umowa zlecenie często wiąże się z większą kontrolą i instrukcjami ze strony zleceniodawcy, podczas gdy umowa o dzieło może dawać wykonawcy większą niezależność w realizowaniu zadań.

Umowa o dzieło a umowa zlecenia – która się opłaca?

Kiedy rozpoczynasz projekt, to charakter Twojej pracy warunkuje, jaką umowę zawiążesz z klientem. Jeśli jednak masz możliwość negocjowania z klientem charakteru Twojej pracy i zakresu działań, warto mieć na uwadze, że umowa o dzieło i umowa zlecenie dają różne dochody netto. Porównajmy to na przykładzie.

Ile zarobisz na umowie o dzieło lub umowie zlecenia

Wartość umowy: 1000 PLN