Umowa o dzieło to popularny sposób rozliczenia między freelancerami i ich klientami. Zleceniodawcy, którzy szukają copywriterów, grafików lub programistów do wykonania jednorazowych prac, dzięki umowie o dzieło nie muszą ograniczać się w wyborze współpracownika tylko do samozatrudnionych freelancerów, prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
Umowa o dzieło ma swoich zwolenników i tych, którzy preferują współpracę B2B z rozliczeniem opartym na fakturze VAT. Odkąd możliwe stało się wystawienie faktury VAT bez prowadzenia własnej firmy, freelancerzy nie obawiają się już utraty klienta, jeśli jako osoby fizyczne nie wystawiali rachunków.
Można przypuszczać, że ta forma współpracy będzie zyskiwała na popularności, ponieważ od 1 stycznia 2021 roku wchodzą w życie przepisy, nakazujące zleceniodawcom zgłaszanie do ZUS zawieranych umów o dzieło.
Nowe przepisy dla zleceniodawców: obowiązek zgłoszenia do ZUS umowy o dzieło
Obowiązek zgłaszania do ZUS umów o dzieło został wprowadzony w tzw. tarczy antykryzysowej 2.0 – dokładnie w artykule 22 ustawy z dnia z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2020. 568).
Przepis nakłada obowiązek zgłoszenia umowy o dzieło do ZUS w terminie do 7 dni na płatnika składek – w tym wypadku zleceniodawcę. Formalnie nie oznacza on dodatkowych utrudnień dla freelancerów, ale więcej papierkowej roboty dla ich klientów. Przepis ten dotyczy również osób fizycznych, które zawierają między sobą umowę o dzieło.
Kiedy nie musisz zgłaszać umowy o dzieło do ZUS?
- Jeśli umowę o dzieło podpisujesz z pracownikiem zatrudnionym u Ciebie na umowę o dzieło.
- Jeśli podpisujesz umowę o dzieło z wykonawcą, który ma zawartą umowę o pracę z innym pracodawcą, a dla Ciebie wykonuje tylko dodatkową pracę.
Do tej listy można dopisać również sytuacje, w których rozliczasz się z freelancerem na podstawie faktury VAT od Useme, ponieważ obowiązek zgłoszenia umowy do ZUS przechodzi wtedy na serwis.
Zgłoszenie do ZUS to nie ozusowanie
Nowy przepis budzi kontrowersje, ponieważ zgłoszenie do ZUS mylone jest obłożeniem składkami ZUS i odprowadzaniem ich do kwoty brutto umowy.
W całej ustawie nie ma jednak ani słowa o odprowadzaniu składek ubezpieczeniowych od umów o dzieło: w tym aspekcie nic się nie zmienia i od umów o dzieło nadal odprowadzana jest tylko zaliczka na podatek dochodowy, bez składki ubezpieczeniowej.
Umowy o dzieło nawet po rejestracji w ZUS nie będą obciążane składkami.
Zgłaszanie do ZUS umów o dzieło – czemu służą nowe przepisy?
Kontrowersje towarzyszą również samemu przepisowi, który dokłada „papierkowej roboty” przedsiębiorcom, i tak przeciążonym formalnościami czy płatnościami.
W zgodnej opinii komentatorów nowy przepis o rejestracji umów o dzieło w ZUS ma pomóc w rozwiązaniu problemu błędnego kwalifikowania umów zlecenia (od których odprowadza się składki ZUS) jako umów o dzieło, które nie są i nie zostały obłożone składkami.
Dzięki nowemu przepisowi ZUS będzie mógł na bieżąco sprawdzać każdą umowę i kwalifikować jako umowę zlecenia te, których przedmiot nie odpowiada warunkom umowy o dzieło. Konsekwencje przekwalifikowania umowy dotyczą obu stron, freelancera i jego klienta.
Dla freelancera zmiana typu umowy łączy się często ze zmianą kosztu uzyskania przychodu – o popularności umów o dzieło decyduje również to, że dzięki przekazaniu praw autorskich do wykonanego dzieła rośnie KUP, a tym samym maleje podatek. Zmiana typu umowy na umowę zlecenia oznacza więc konieczność dopłacenia podatku według stawki z KUP 20% zamiast 50%.
Konsekwencje błędnego zaklasyfikowania umowy dotykają również zleceniodawcy, który zobowiązany jest zapłacić należne składki ZUS oraz odsetki za opóźnienie w płatności, liczone od terminu zawarcia umowy.
Tego problemu nie mają przedsiębiorcy rozliczający zamówione prace za pośrednictwem faktur VAT od Useme, ponieważ w tym przypadku odpowiedzialność za właściwe zaklasyfikowanie umowy ponosi serwis.
Jak zgłosić umowę o dzieło do ZUS?
Chociaż nowe przepisy wchodzą w życie za nieco ponad sześć tygodni, nie jest jeszcze znana forma, w jakiej będziemy zgłaszać do ZUS umowy o dzieło.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego powinien w drodze rozporządzenia określić wzór formularza dotyczącego informacji o zawartych umowach o dzieło.
Nowe przepisy o umowie o dzieło: konsekwencje dla zleceniodawców
Zleceniodawca również według obowiązujących przepisów ponosi odpowiedzialność finansową za błędnie zaklasyfikowaną umowę, jeśli ZUS w czasie kontroli uzna, że dana praca powinna być rozliczona w oparciu o umowę zlecenie z tytułem do składek ubezpieczenia społecznego. Nowe przepisy nie zmieniają więc znacząco sytuacji zleceniodawców.
Oznaczają natomiast dodatkowy obowiązek „biurowy” i wymuszają większą skrupulatność w dobieraniu podstawy prawnej rozliczenia z freelancerem. Jeśli samodzielnie prowadzisz księgowość swojej firmy, warto o tym pamiętać.
Zgłoszenie umowy do ZUS: podsumowanie
Czy nowe przepisy odstraszą freelancerów i ich klientów od umów o dzieło? To raczej wątpliwe, ponieważ ze względu na brak składek ZUS i najniższy poziom podatku dochodowego ze wszystkich form rozliczenia umowa o dzieło pozostaje wciąż atrakcyjna dla wykonawców i stanowi alternatywę dla zakładania własnej firmy.
Nowe przepisy wymuszają na zleceniodawcach nieco większą skrupulatność w dobieraniu typu umowy do pracy, aby uniknąć wątpliwości, czy nie jest to umowa zlecenia lub umowa o świadczenie usług. Ważne jest zatem, aby w umowie o dzieło dokładnie sprecyzować jej przedmiot i zasady wykonania.
Dla ostrożnych rozwiązaniem będzie rozliczenie przez serwis Useme: przedsiębiorca otrzymuje od platformy fakturę VAT, która umożliwia rozliczenie B2B, z kolei wszystkie obowiązki zleceniodawcy przechodzą na Useme. Dla freelancera forma rozliczenia pozostaje niezmienna – jest to korzystna finansowo umowa o dzieło.
Aby rozpocząć rozliczenie przez tę platformę wystarczy, że zaprosisz swojego freelancera do Useme poprzez wysłanie prośby o rozliczenie konkretnej pracy.
