Raport: Freelancing w Polsce i na świecie 2021

Wszyscy byliśmy świadkami zmian w sposobie pracy, jakie miały miejsce w ciągu ostatniego roku. Wpływ takich zjawisk, jak globalizacja i postępująca cyfryzacja, które dotąd najmocniej przyczyniały się do popularyzacji freelancingu, wzmocniła pandemia Covid-19 i wymuszone przez nią zmiany.

Rok, który dla wielu sektorów gospodarki okazał się trudny, w branży freelancingu przyniósł intensywny rozwój. Wartość usług zdalnych w Polsce w 2021 roku przekroczy 15 miliardów złotych i zwiększy się o blisko 27% rok do roku.

Obecnie liczba freelancerów działających na rynku wynosi 270 tysięcy przy dynamice 7% rdr. Polska wpisuje się tu w trend obecny wszędzie na świecie. Globalny rynek freelancingu w 2021 będzie wart 3,5 biliona dolarów, a dochody na nim będzie uzyskiwało 1,1 miliarda wolnych strzelców.

Co wpływa na tak dynamiczny rozwój tego sektora? Jak pandemia Covid-19 wpływa na jego kształt i dlaczego do branży dołącza rzesza profesjonalistów? Aktualny obraz polskiego i światowego freelancingu prezentuje najnowsze badanie wolnych strzelców i rynku usług zdalnych, przeprowadzone przez Useme.

Freelancing na świecie

Do niedawna praca zdalna była przywilejem dostępnym dla wybranych pracowników, jednak w ciągu ostatnich 12 miesięcy stała się częścią naszej rzeczywistości, pociągając za sobą rozwój nowych rozwiązań, które umożliwiają efektywną pracę zdalną w grupach, bez względu na ograniczenia geograficzne.

Wpłynęło to na zmianę myślenia zarówno pracodawców, jak i zatrudnianych pracowników. Ci pierwsi mogli przekonać się, że praca zdalna bywa bardziej efektywna niż praca biurowa, a to z kolei przekonało większą liczbę firm do stawiania na outsourcing usług i korzystania z usług wolnych strzelców, wykonujących zlecenia.

Dla pracowników etatowych z kolei doświadczenie pracy z domu okazało się często pierwszym krokiem do spróbowania swoich sił na rynku usług freelancerów i szukania nowych klientów zainteresowanych wiedzą i profesjonalnym doświadczeniem.

Na świecie pracuje obecnie 1,1 miliarda freelancerów, z czego aż 35,5% w Europie, czyniąc z niej najliczniejszy rynek usług zdalnych na świecie.
Najbardziej wartościowym rynkiem pracy zdalnej na świecie jest z kolei Ameryka Północna, z największym udziałem Stanów Zjednoczonych. W USA freelancerzy przyniosą amerykańskiej gospodarce 1,4 biliona dolarów, co odpowiada 5,7% PKB tego kraju.

W 2020 roku w Stanach Zjednoczonych pracowało 53,3 miliona wolnych strzelców i wzrosła o 8,1% względem roku 2019. Przy tempie wzrostu, jaki obserwujemy w ostatnich latach, szacuje się, że do końca 2021 roku wolni strzelcy pracujący zdalnie będą stanowili 42% siły roboczej, zamykając się w liczbie 67.6 miliona Amerykanów.

Jeśli ten trend się utrzyma, możemy spodziewać się, że w do 2027 roku ponad połowa (50,9%) amerykańskiej siły roboczej będzie pracowała właśnie jako wolni strzelcy. Znacząco wpłynie to na sposób prowadzenia firm, organizacji pracy, zamawiania usług oraz zarządzania projektami na całym świecie.

Ile zarabiają freelancerzy na świecie?

Na stawkę freelancerów na świecie wpływają te same czynniki, które kształtują zarobki dla całej grupy wolnych strzelców: kraj, język, stanowisko, doświadczenie, branża i pozycja rynkowa.

Średnia globalna stawka profesjonalistów zajmujących się pracą na zlecenie wynosi 19$ brutto za godzinę, jednak co trzeci wolny strzelec zarabia więcej. I tak 9% freelancerów zarabia 21-25$ za godzinę, 7% mieści się w przedziale 26-30$, a co dziesiąty otrzymuje 31-50$ za godzinę.

Z kolei 25% freelancerów zarabia 6-10$ za godzinę, 17% może liczyć na 11-15%, a 13% ankietowanych za godzinę pracy otrzymuje wynagrodzenie między 16-20$.

Freelancing w Polsce

Useme jak co roku przygotowało raport „Freelancing w Polsce”, obrazujący sytuację na rynku pracy zdalnej. Badanie wolnych strzelców i realiów ich pracy przeprowadzono na grupie ponad tysiąca freelancerów. Wynika z niego, że rynek usług zdalnych dynamicznie rośnie, a do branży dołącza rzesza profesjonalistów – dotyczy to zarówno liczby aktywnych zawodowo wolnych strzelców, jak i wartości rynku.

Jaka jest liczba freelancerów w Polsce?

W Polsce w 2021 roku jako freelancerzy pracowało ponad 270 tysięcy profesjonalistów, przy dynamice na poziomie 7% rok do roku. Warto zauważyć, że liczba freelancerów systematycznie rośnie. Do końca roku 2021 wartość całego rynku freelancingu w Polsce zwiększy się o 27% i wzrośnie do wartości 15,4 mln zł.

Pokazuje to, że pandemia nie tylko nie zatrzymała rozwoju pracy zdalnej, ale znacząco go przyspieszyła, zarówno w wymiarze globalnym, jak i na lokalnym polskim rynku.

Kim jest polski freelancer?

Jak wynika z badań Useme, freelancerzy w Polsce są niemal po równo reprezentowani przez obie płcie – podział ten utrzymuje się konsekwentnie od kilku lat, co wskazuje na jednakową popularność pracy zdalnej wśród kobiet i mężczyzn.

Tymczasem w Ameryce Północnej, którą ze względu na popularność freelancingu można uznać za kontynent modelowy dla pracy zdalnej ten podział nie jest już tak wyrównany – rozkłada się on na 60% mężczyzn i 40% kobiet. Światowa średnia wynosi z kolei 77% freelancerów i 23% freelancerek.

Freelancerzy w Polsce to na ogół ludzie młodzi i w średnim wieku. Połowa wolnych strzelców jest między 26. a 35. rokiem życia. Grupy młodsze (19-25 lat) i starze (36-45) stanowią po około 20% ankietowanych. Niemal 5% specjalistów pracujących jako freelancerzy ma od 46 do 55 lat. Znaczna większość polskich freelancerów – aż 67,3% – ma wykształcenie wyższe, a 15,1% kontynuuje naukę na uczelniach wyższych.

Jakie branże są najbardziej popularne wśród freelancerów?

Badanie Useme wskazuje, że największy odsetek freelancerów jako główne źródło zarobków wskazuje copywriting i social media – 26,4%. Poza copywriterami najliczniej reprezentowani są graficy: tą dziedziną zajmuje się co piąty ankietowany (21%).

Kolejne 10,5% freelancerów wykonuje strony www i sklepy internetowe lub usługi z dziedzin fotografii, wideo i animacji. Nieco mniej, bo 7,3% ankietowanych jako główną dziedzinę działalności wskazuje IT i programowanie, wyprzedzając usługi tłumaczeniowe (7,1% ankietowanych). Stawkę zamykają usługi SEO i SEM, które wykonuje 3,4% ankietowanych freelancerów.

W czym specjalizują się freelancerki? Najwięcej pań zajmuje się pisaniem tekstów (copywritingiem) i mediami społecznościowymi (20% wszystkich respondentów). Freelancerki działają również w takich dziedzinach, jak grafika (10%) i tłumaczenia (5%).

Wśród mężczyzn najliczniejszą grupę stanowią z kolei graficy (11%), web developerzy i web designerzy zajmujący się tworzeniem stron i sklepów online (8%) oraz programiści i specjaliści IT (7%).

Ile i gdzie pracują freelancerzy w Polsce?

Polscy freelancerzy najczęściej pracują z domu – takiej odpowiedzi udzieliło aż 91,1% ankietowanych. W tym zakresie polskie realia nie odbiegają od globalnych, gdzie własne mieszkanie również jest najpopularniejszym miejscem do pracy.

Interesująco przedstawia się porównanie czasu pracy freelancerów i etatowych pracowników. Na realizację zleceń polski freelancer poświęca podobną ilość czasu, co jego kolega w biurze. 41,7% pracuje nad zleceniami do 4 godzin w ciągu dnia. Co czwarty freelancer (24,7%) pracuje o dwie godziny dłużej, a „dniówka” licząca od 8 do 10 godzin jest doświadczeniem 16,7% freelancerów. Jedynie 5,1% freelancerów pracuje dziennie więcej niż 10 godzin.

A co z work-life balance? Większość freelancerów przynajmniej raz w roku wyjeżdża na urlop, chociaż co czwarty ankietowany przyznaje, że wolne ma tylko weekendy lub w ogóle rezygnuje z czasu na odpoczynek.

Pandemia zmieniła wakacyjne obyczaje również wśród wolnych strzelców. W porównaniu do lat poprzednich na dłuższe wakacje wyjeżdża mniejsza liczba freelancerów niż przed pandemią.

Gdzie szukają zleceń polscy freelancerzy?

Zdobywanie zleceń to najważniejsza część pracy każdego freelancera. W Polsce wolni strzelcy nawiązuje stałe współprace, owocujące zleceniami od stałych klientów (66,7%) oraz korzystają z rekomendacji i poleceń (61,2%).

Blisko połowa (42,3%) szuka nowych klientów na portalach ogłoszeniowych w Polsce i w social mediach, takich jak Facebook i LinkedIn (36,6%). Ponad 1/3 badanych deklaruje przy tym, że klienci zgłaszają się do nich sami, co wskazuje na spore zainteresowanie usługami zdalnymi wśród zleceniodawców. 6% freelancerów aktywnie poszukuje klientów zamieszczając w sieci własne reklamy.

Tylko 8,5% ankietowanych wskazuje, że zleceń szuka również na zagranicznych portalach z ofertami pracy zdalnej.

Dla kogo pracują polscy freelancerzy?

W tegorocznej edycji badania freelancerzy wskazali, że ich najważniejszymi klientami są mikroprzedsiębiorstwa (40,4%) oraz małe i średnie firmy (34,5%).

W ciągu miesiąca polski freelancer wykonuje najczęściej od 1 do 3 zleceń – takiej odpowiedzi udzieliło 33,1% ankietowanych. Warto w tym miejscu zauważyć, że ilość zleceń realizowanych w ciągu miesiąca ma związek ze stażem pracy.

Początkujący freelancerzy, którzy pracują zdalnie na zlecenie krócej niż rok, wykonuje 3 prace na miesiąc (42,9% ankietowanych), podczas gdy dla freelancerów z doświadczeniem dłuższym niż 10 lat ten odsetek jest znacznie niższy (23,1% ankietowanych w tej grupie wykonuje 3 prace na miesiąc).

Jaka branża jest więc najbardziej zapracowana? Do 3 projektów miesięcznie wykonuje 66,7% wirtualnych asystentów i asystentek. W tym samym czasie 1/3 deweloperów wykonuje od 5 do 10 zleceń miesięcznie. Tłumacze są z kolei tą grupą zawodową freelancerów, którzy najczęściej angażują się w długofalowe współprace (28% ankietowanych).

Średnie zarobki freelancerów w Polsce?

Badania Useme wskazują, że zarobki freelancerów w Polsce dynamicznie rosną. Mimo pandemii, która niekorzystnie wpłynęła na niektóre gałęzie gospodarki, kolejny rok z rzędu wzrost zarobków notuje grupa freelancerów zarabiających ponad 5 tys zł netto miesięcznie. W tym roku jest to 17,7% badanych, co daje wartość większą o 45% w porównaniu do ubiegłego roku.

Freelancerzy nie skarżą się również na swoją sytuację materialną i wysokość miesięcznych zarobków: 52,4% wolnych strzelców zaobserwowało wzrost zarobków, a 31,5% twierdzi, że zarobki uzyskiwane dzięki pracy zdalnej pozostały na tym samym poziomie.

Wysokość zarobków w poszczególnych branżach freelancingu odpowiada różnicom, jakie daje się zauważyć również wśród pracowników etatowych. Najwięcej zarabiają wolni strzelcy w branży programistycznej i IT – tu 20% ankietowanych deklaruje dochód między 5 a 10 tys zł netto miesięcznie, a 26% powyżej 10 tys zł netto.

Drugą najlepiej zarabiającą grupą są doradcy i konsultanci. 35% przedstawicieli tej grupy zarabia od 5 do 10 tys zł netto, a 18% deklaruje dochód powyżej 10 tys zł netto.

Kolejne dochodowe branże wśród freelancerów to tłumaczenia, usługi fotograficzne wraz z wideo i animacją oraz pozycjonowanie SEO i SEM. Powyżej 5 tysięcy zł netto w tych branżach zarabia odpowiednio 17%, 16% i 16% wolnych strzelców.

RAPORT PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PLATFORMY USEME.COM. Źródła: Statista, Payoneer, Edelmann, Freelancers Union, Upwork, Freelancer, Departament Handlu USA, OwlLab, Enterprise Technology Research, MBO Partners, Raport o stanie niezależności, Website Plane oraz Useme.

Badanie rynku freelancingu w realizowane jest corocznie przez Useme.com od 2014 roku. Raport dotyczący „Freelancing w Polsce 2021” został opracowany przez Useme.com na podstawie badania zrealizowanego z wykorzystaniem metody badawczej CAWI (Computer Assisted Web Interview) – standaryzowanego kwestionariusza ankietowego dystrybuowanego i wypełnianego drogą elektroniczną w maju 2021 roku. Badanie zostało przeprowadzone na próbie 1159 polskich freelancerów.