Obowiązkiem wszystkich przedsiębiorców jest odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne – niezależnie od stażu firmy i wysokości dochodów. Wysokość składek ZUS zmienia się co roku, jednak na rok 2023 rząd szykuje rekordowe podwyżki danin. Ich wartość wzrośnie nawet o 15%, a zmiany dotkną wszystkich opłacających składki!
Składki ZUS i ubezpieczenie zdrowotne – co musi zapłacić przedsiębiorca?
Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą, w każdym miesiącu musi uiścić pewne opłaty: oprócz podatku dochodowego są to składki na ubezpieczenie społeczne, popularnie nazywane składkami ZUS, oraz składkę zdrowotną.
Podczas gdy podatek dochodowy uzależniony jest od poziomu zarobków firmy i można obliczyć go według trzech różnych schematów (skala podatkowa, podatek liniowy i ryczałt) oraz skorzystać z dostępnych ulg, w przypadku składek przedsiębiorca nie może liczyć na zbyt wiele upustów.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne również naliczana jest w zależności od tego, ile zarobi firma, jednak po reformach Polskiego Ładu nie uwzględnimy jej już w kosztach uzyskania przychodu i nie odliczymy od podstawy opodatkowania.
Składki ZUS różnią się wysokością w zależności od stażu firmy. Przedsiębiorcy, których firma istnieje na rynku krócej niż 30 miesięcy (2,5 roku) opłacają preferencyjne składki ZUS obliczane na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Pozostali przedsiębiorcy, którzy działają na rynku ponad 2,5 roku płacą z kolei składki w podstawowej wysokości, od średniego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Nietrudno przewidzieć, że przy obecnej inflacji oraz sztucznym zwiększaniu wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę podwyżki ZUS stają się nieuniknione.
Jakie składki ZUS w 2023 roku?
Ministerstwo Finansów przesłało do Rady Dialogu Społecznego prognozy dotyczące wskaźników wzrostu wynagrodzenia za pracę w 2023 roku – są to płaca minimalna i prognozowane średnie wynagrodzenie na rok 2023. Te dwie wartości decydują o wysokości składek ZUS, jakie już za pół roku zapłacą przedsiębiorcy.
Obecnie minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce wynosi 3010 zł. W 2023 roku czekają nas dwie podwyżki płacy minimalnej. Pierwsza podwyżka czeka nas w styczniu, kiedy wynagrodzenie minimalne osiągnie wartość 3383 zł. Kolejna podwyżka będzie miała miejsce pól roku później. W lipcu 2023 minimalne wynagrodzenie ponownie wzrośnie, tym razem do kwoty 3450 zł.
Z kolei średnie wynagrodzenie w 2023 roku ma osiągnąć poziom 6839 zł. To z kolei wzrost o ponad 15% w stosunku do wartości z bieżącego roku.
Właśnie te dwa czynniki stoją za tegoroczną podwyżką składek.
Preferencyjne składki ZUS dla nowych firm w 2023 roku
Początkujące firmy mogą liczyć na pewne ulgi w wysokości składek. I tak przez pierwsze 6 miesięcy przedsiębiorca opłaca tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, a dopiero po tym okresie wchodzi na tzw. preferencyjny ZUS. Okres ulgi obejmuje 24 miesiące. Oznacza to, że młoda firma już po 2,5 roku od powstania zobowiązana jest do opłacania składek ZUS pełnej wysokości.
Preferencyjny ZUS polega na tym, że wysokość składek obliczana jest na podstawie najniższej płacy krajowej. Z jednej strony składka jest więc niższa niż w przypadku pełnego ZUSu, ale z drugiej – niski wymiar podstawy przekłada się na wysokość późniejszych świadczeń, w tym emerytury dla przedsiębiorców. To jedna z przyczyn, dla których emerytury właścicieli firm na ogół są niższe niż emerytury ich pracowników.
Ministerstwo Finansów przedstawiło już prognozę minimalnego wynagrodzenia, które jest podstawą do obliczania składek na ubezpieczenie społeczne dla początkujących przedsiębiorców. W 2023 minimalna płaca krajowa ma wynosić 3416,10 zł, a podstawę wymiaru składek ZUS stanowi 30% tej kwoty.
Obecna podstawa wymiaru składek to 903 zł. Od stycznia podstawa wymiaru preferencyjnych składek ZUS dla nowych przedsiębiorców będzie zatem wynosiła 1049,90 zł, aby w połowie roku wzrosnąć do 1035 zł. Przełoży się to na następujący wzrost obciążeń dla firm o krótkim stażu:
Powyższe wyliczenia nie obejmują składki zdrowotnej, które od wprowadzenia Polskiego Ładu nalicza się na innych zasadach niż składki ZUS.
Początkujący przedsiębiorcy co miesiąc zapłacą więc o blisko 15% więcej niż w tym roku – plus składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Pełny wymiar składek ZUS dla przedsiębiorców w 2023 roku
Podobnie jak dla początkujących przedsiębiorców, również dla osób prowadzących działalność gospodarczą ponad dwa lata wzrosną składki ZUS podstawowej wysokości. Podwyżka będzie jeszcze wyższa – Ministerstwo Finansów prognozuje bowiem wzrost wartości przeciętnego wynagrodzenia o 15,5%.
Przypomnijmy, że podstawę do obliczenia wymiaru składek stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W 2023 prognozowane przeciętne wynagrodzenie ma zamykać się w kwocie 6839 zł. Podstawa wymiaru będzie zatem suma 4103,40 zł.
Składki ZUS dla przedsiębiorców będą więc wynosić:
Oznacza to, że łącznie składki ZUS na 2023 rok, bez składki zdrowotnej, wyniosą 1398,84 zł – w 2022 roku przedsiębiorcy co miesiąc odprowadzają do ZUS 1211,28 zł. Składki na ubezpieczenie społeczne wzrosną więc o 187,56 zł, czyli o 15,5%.
Choć jesteśmy przyzwyczajeni, że stawki ZUS co roku rosną, w 2023 czeka nas najwyższy wzrost składek ZUS w historii, zarówno w ujęciu procentowym, jak i kwotowym.
Składki zdrowotne dla przedsiębiorców w 2023 – jaki wzrost nas czeka?
Bieżący rok przyniósł firmom rewolucję w zakresie naliczania składki zdrowotnej. Zamiast odgórnie ustalonej wartości, niezmiennej na przestrzeni całego roku, przedsiębiorcy zaczęli odprowadzać składkę zdrowotną uzależnioną od wysokości osiąganych dochodów. Co więcej – stracili możliwość odliczenia jej od podstawy opodatkowania.
Wiele wskazuje na to, że taki sposób rozliczenia zostanie z nami również w roku 2023, jednak i tu wysokość składki ulegnie zmianom.
Przypomnijmy, że sposób naliczania składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą różni się w zależności od wybranej formy opodatkowania.
Składka zdrowotna dla firm opodatkowanych według skali (na zasadach ogólnych)
Dla tych przedsiębiorców, którzy odprowadzają podatki na zasadach ogólnych, składka zdrowotna wynosi 9% dochodu z miesiąca poprzedniego. Zasada ta dotyczy zarówno początkujących przedsiębiorców opłacających preferencyjne składki ZUS, jak i firm z dłuższym stażem.
Składka zdrowotna dla firm opodatkowanych liniowo
Firmy rozliczające się podatkiem liniowym opłacają składki na ubezpieczenie zdrowotne wysokości 4,9% dochodu z miesiąca poprzedniego. Tu również nie ma znaczenia, czy firma korzysta z preferencyjnych składek ZUS, czy opłaca je w pełnej wysokości.
Jednocześnie dla firm na podatku liniowym ustalono minimalną wartość ubezpieczenia zdrowotnego – wynosi ona 9% najniższego wynagrodzenia za pracę w danym roku. Jest to składka, którą przedsiębiorca ma obowiązek opłacić nawet jeśli zanotował stratę.
Składka zdrowotna dla firm płacących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Dla ryczałtowców system obliczania składki zdrowotnej pozostał na starych zasadach, znanych sprzed wprowadzenia Polskiego Ładu, z niewielkimi modyfikacjami.
Podstawa do obliczenia składki zdrowotnej dla firm opodatkowanych ryczałtowo jest bowiem średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw (wraz z wypłatami z zysku) z ostatniego kwartału roku. Wartość tę podaje GUS zazwyczaj w połowie stycznia za rok poprzedni. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi 60% tej kwoty i jest to baza do obliczenia należności, jakie zapłacą firmy na ryczałcie.
Wartość składki zdrowotnej ustalana jest w oparciu o przychody firmy w poprzednim roku.
- Firmy o przychodzie mniejszym niż 60 000 rocznie co miesiąc zapłacą składkę wysokości 9% od 60% średniego wynagrodzenia
- Firmy o przychodzie pomiędzy 60 000 a 300 000 co miesiąc zapłacą składkę wysokości 9%, ale już od 100% średniego wynagrodzenia
- Firmy notujące przychody powyżej 300 000 co miesiąc zapłacą składkę wysokości 9% liczonych od 180% średniego wynagrodzenia
Podobnie jak w przypadku firm rozliczających się liniowo, ryczałtowcy również mają obowiązek opłacenia składki zdrowotnej, nawet jeśli w danym miesiącu odnotowali stratę. Minimalna składka wynosi 9% najniższej krajowej.
Składka zdrowotna dla firm opodatkowanych na karcie podatkowej
Choć Polski Ład zamroził możliwość wyboru tej formy opodatkowania, na rynku wciąż funkcjonują firmy, które zdecydowały się na nią w latach poprzedzających wprowadzenie Polskiego Ładu. Dla nich składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% od minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Koszty prowadzenia firmy – alternatywy
Rosnące koszty prowadzenia firmy uderzają przede wszystkim w przedsiębiorców, którzy mają relatywnie niskie koszty własne.
Jeśli Twoje wydatki firmowe zamykają się w niewielkich kwotach (np. dostęp do internetu, abonament za telefon i usługi księgowe), a nie ponosisz np. kosztu zakupu materiałów czy specjalistycznych narzędzi, kwoty odpisywane od podatku mogą być niższe niż comiesięczne daniny ZUS.
W takiej sytuacji rozwiązaniem dla Ciebie może być zamknięcie działalności i przejście na freelancing. Nie musi to oznaczać utraty klientów ani możliwości rozliczenia się B2B za pomocą faktur. Pomogą Ci w tym działalność nierejestrowana lub profesjonalne portale dla freelancerów.
Należy zaznaczyć, że przedsiębiorcy, którzy zrezygnowali z prowadzenia firmy, przez kolejne pięć lat nie mogą korzystać z działalności nierejestrowanej. Takiego ograniczenia nie ma jednak w przypadku rozliczania się przez profesjonalne portale dla freelancerów – na przykład Useme.
Useme umożliwia wystawianie faktur przez osoby fizyczne podmiotom na całym świecie – dla klientów zagranicznych wystawisz fakturę bez VAT (z odwrotnym obciążeniem). Jednocześnie zachowujesz wszystkie przywileje osoby fizycznej: korzystasz z kwoty wolnej oraz najwyższych możliwych kosztów uzyskania przychodu, wysokości nawet 50% (dla umowy o dzieło z przekazaniem praw autorskich lub udzieleniem licencji), a więc poziomu nieosiągalnego dla większości firm.
Oprócz tego zyskujesz także swobodę w decydowaniu, w jaki sposób chcesz ubezpieczyć się na życie, w jaki sposób chcesz oszczędzać na emeryturę i czy chcesz korzystać z dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ. Sprawdź, co opłaca Ci się bardziej: Useme czy własna firma?
Wystaw fakturę z UsemeSkładki ZUS 2023 – podsumowanie
Pierwsze prognozy stałych opłat dla firm na 2023 rok nie napawają optymizmem. Wzrost wynagrodzenia minimalnego i spodziewany wzrost średniego miesięcznego wynagrodzenia oznacza wyższe składki. Przedsiębiorców czeka zwiększenie wysokości składek ZUS o odpowiednio 13,5% dla firm płacących składki preferencyjne i 15,5% dla firm opłacających pełen ZUS. Prognozuje się, że płacić wyższe składki będzie musiał nawet milion prowadzących działalność gospodarczą.
Chociaż składki ZUS rosną regularnie co roku, w 2023 czeka nas rekordowa podwyżka, do której należy doliczyć jeszcze wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne. Koszty utrzymania firmy rosną i stawiają samozatrudnionych specjalistów przed pytaniem, czy prowadzenie własnej działalności gospodarczej jest jeszcze opłacalne?
