Możesz się z tym zgadzać lub nie, ale prawo jest prawem – jeśli zarabiasz więcej niż przeciętny Kowalski, zapłacisz wyższą stawkę podatku. I chociaż możesz automatycznie zakładać, że „łapiesz się” na pierwszy próg podatkowy, w ciągu roku możesz zarobić więcej jego maksimum. Kiedy przekroczysz drugi próg podatkowy w 2024 roku, z czym się to wiąże i czy możesz tego uniknąć? Jak się poprawnie rozliczyć?
Zarabiasz lepiej niż średnio – ponad 8000 złotych miesięcznie „na rękę”? Świetnie, tak trzymać i oby rosło! Miej jednak z tyłu głowy drugi próg podatkowy – wkalkuluj potencjalnie wyższą stawkę podatku w swoje roczne plany finansowe.
Skala podatkowa w 2024 roku – aktualne stawki podatku dochodowego
Progi podatkowe obowiązują tylko te osoby, które rozliczają podatek dochodowy (PIT) na zasadach ogólnych – według skali podatkowej. Należysz do nich, jeśli wybrałeś tę formę opodatkowania dla swojej działalności gospodarczej, pracujesz na podstawie umowy o pracę lub jako freelancer podpisujesz umowy zlecenia (powyżej 200 złotych) i o dzieło. W teorii sprawa jest dość prosta:
- Jeśli zarobisz mniej niż 120 000 złotych w ciągu roku, stawka podatku dochodowego wyniesie 12% (minus kwota zmniejszająca podatek – 3600 złotych). Do tej wysokości dochodów (od przychodów odejmujesz koszty ich uzyskania) obowiązuje pierwszy próg podatkowy.
- Jeśli zarobisz więcej niż 120 000 złotych rocznie, od dochodów powyżej tej kwoty zapłacisz 32% podatku. Te 120 000 złotych to właśnie drugi próg podatkowy. W praktyce z tych pieniędzy oddasz skarbówce 10 800 złotych (120 000*12% – 3 600 [kwota zmniejszająca podatek] = 10 800 zł), a od pozostałego dochodu – już 32%.
- Wysokość kwoty wolnej od podatku wynosi w 2024 roku 30 000 złotych – od tej części swoich dochodów nie zapłacisz należności. Na jej podstawie wylicza się też kwotę zmniejszającą podatek w zaliczkach (30 000*12% = 3600 złotych rocznie/300 miesięcznie). Jeśli Twoje roczne zarobki nie wyniosą więcej niż 30 000 złotych, skarbówka odda Ci zaliczki, które odprowadziłeś w ciągu roku. Przedsiębiorca może zacząć płacić zaliczki, dopiero gdy jego dochody przekroczą tę wartość (np. w połowie roku).
Skala podatkowa w 2024 roku wynosi:
Dla przychodów do 120 000 złotych
Stawka podatku wynosi 12% minus kwota zmniejszająca podatek (3600 złotych)Dla przychodów powyżej 120 000 złotych
Stawka podatku wynosi 10 800 złotych plus 32% od nadwyżki dochodów powyżej 120 000 złotych
Pierwszy próg podatkowy 120 tysięcy złotych – netto czy brutto?
W praktyce sprawa jest bardziej skomplikowana. W rzeczywistości próg podatkowy 120 000 złotych odnosi się do podstawy obliczenia podatku – czyli dochodu (przychodu po odliczeniu kosztów jego uzyskania), a nie do wynagrodzenia brutto czy netto. Aby ją wyliczyć, od zarobków brutto (przychodu) odejmij składki na ubezpieczenia społeczne i inne koszty uzyskania przychodu oraz wszelkie ulgi podatkowe, z których możesz skorzystać.
To od tej kwoty faktycznie zapłacisz podatek i to ona liczy się przy sumowaniu dochodów w ciągu roku i określeniu progu podatkowego. Natomiast „na rękę” zarobisz jeszcze mniej, bo w co miesiąc możesz opłacać także składki zdrowotne NFZ (nie obniżają już podstawy opodatkowania) i wreszcie – same zaliczki na podatek dochodowy.
Oznacza to ni mniej, ni więcej tyle, że równowartość drugiego progu podatkowego każdy może osiągnąć przy innych zarobkach brutto/netto.
Jakie zarobki netto na drugi próg podatkowy?
Ile trzeba zarabiać, żeby wejść w drugi próg podatkowy? Twój dochód – podstawa obliczenia podatku – musi przekroczyć 120 000 złotych rocznie przy uwzględnieniu kwot zmniejszających podatek. Ile to wyniesie „na rękę” (netto), zależy od wysokości odprowadzanych do ZUS-u składek i kosztów uzyskania przychodu.
W przypadku umowy o pracę za taki „graniczny” miesięczny zarobek uchodzi 11 879 złotych brutto. U większości pracowników, po uwzględnieniu kwoty zmniejszającej podatek, kosztów pracowniczych i składek na ubezpieczenia społeczne, podstawa obliczenia podatku wynosi wówczas miesięcznie 10 000 złotych. Od tego odejmujesz składkę na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczkę na podatek dochodowy, co daje kwotę około 8427 złotych netto miesięcznie (tyle ląduje na Twoim koncie). Jeśli Twoja miesięczna pensja wzrośnie w ciągu roku, prawdopodobnie przekroczysz już drugi próg podatkowy.
Jeśli chodzi o umowy zlecenia i o dzieło oraz działalność gospodarczą, wygląda to już nieco inaczej. Umowy o dzieło są nieoskładkowane, a jeśli wiążą się z przekazaniem praw autorskich, podstawa opodatkowania obniża się już aż o 50%. Podatek dochodowy na umowie o dzieło faktycznie maleje o połowę.
Przedsiębiorcy natomiast ponoszą różne koszty uzyskania przychodu, mogą też korzystać ze składek preferencyjnych. Poza tym zwykle nie zarabiają takich samych kwot co miesiąc. Jeśli jesteś freelancerem lub przedsiębiorcą, trzymaj pieczę nad swoimi dochodami – przychodami pomniejszonymi o koszty ich uzyskania i składki na ubezpieczenia społeczne. Gdy te przekroczą w ciągu roku 120 000 złotych powyżej kwoty wolnej od podatku, z nadwyżki zarobków zapłacisz 32% podatku.
Zaliczka na podatek dochodowy a przekroczenie progu w trakcie miesiąca
Może zdarzyć się tak, że drugi próg podatkowy przekroczysz w trakcie miesiąca. Wówczas powinieneś zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 12% od tej części dochodu, która jeszcze nie przekracza progu. Natomiast od nadwyżki – już 32% (i w kolejnych miesiącach stawka podatku wyniesie właśnie tyle, więc zarobki „na rękę” będą niższe). Taka sytuacja najczęściej dotyczy osób, które podpisały umowę o pracę, ewentualnie umowę zlecenia, gdy nad rozliczeniami czuwa pracodawca.
Podatki freelancerów wymagają większej uwagi niż osób zatrudnionych na etacie. Jeśli pracujesz na podstawie umowy o dzieło i wiesz, że wkrótce przekroczysz próg podatkowy, zgłoś to swojemu pracodawcy/klientowi, aby rozliczenia obejmowały wyższą stawkę. Nie pilnujesz swoich dochodów tak skrupulatnie? Być może nawet nie zorientujesz się, że przekroczyłeś próg podatkowy. Wtedy urząd skarbowy upomni się o tę należność po złożeniu zeznania rocznego – nieopłacony w ciągu roku podatek trzeba będzie po prostu uiścić. Jeśli kwota jest spora, może „zaboleć”, więc warto jednak trzymać rękę na pulsie.
Podatek solidarnościowy, czyli tzw. trzeci próg podatkowy dla najbogatszych
Drugi próg podatkowy nie jest też ostatnim. Mamy jeszcze w Polsce tzw. trzeci próg podatkowy – daninę solidarnościową. Zapłacisz ją, gdy Twój dochód w ciągu roku przekroczy 1 000 000 złotych. Od nadwyżki tej kwoty uiścisz kolejne 4% podatku. Te pieniądze zasilą Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Jednak nie wszystkie dochody wliczają się do podstawy opodatkowania daniną solidarnościową. Nie obejmuje ona m.in. wpływów z najmu i dzierżawy rozliczanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub sprzedaży nieruchomości poza działalnością gospodarczą.
Podatek solidarnościowy w wysokości 4% uiszczasz wyłącznie z nadwyżki dochodów powyżej 1 000 000 złotych (i po odjęciu składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych kosztów). Daninę rozliczasz na podstawie formularza DSF-1, w którym podajesz dochody oraz kwoty, które obniżają podstawę opodatkowania.
Pierwszy próg podatkowy i drugi próg podatkowy a wspólne rozliczenie małżonków
Jeśli żyjesz w małżeństwie, pomyśl o rozliczeniu podatków wspólnie z małżonkiem. Dzięki temu możesz uniknąć przekroczenia drugiego podatkowego i zaoszczędzić na należnościach dla państwa. Gdy małżonkowie rozliczają się wspólnie, ich dochody sumuje się i dzieli na pół – i gdy obie części mieszczą się w kwotach do 120 000 złotych, zapłacą wspólnie 12% podatku, nawet jeśli jedno z nich przekroczyło próg podatkowy.
Podobnie ma się sprawa z kwotą wolną od podatku, która zostaje podwojona i dla małżeństwa wynosi już 60 000 złotych. Jeśli jedno z małżonków zarabia sporo i może w danym roku przekroczyć drugi próg podatkowy, a dochody drugiego są znacznie niższe, wspólnie mogą zaoszczędzić znaczne kwoty.
Jak obliczyć podatek dochodowy w 2024 roku?
Aby obliczyć podatek dochodowy w 2024 roku odejmij od przychodów koszty ich uzyskania, składki na ubezpieczenia społeczne i przysługujące Ci zwolnienia lub ulgi. Otrzymasz podstawę obliczenia podatku, który w zależności od jej wysokości wynosi tylko 12% lub dodatkowe 32% i 4% od nadwyżek (32% powyżej 120 000 i 4% powyżej 1 000 000 złotych). Jeśli pracujesz na umowie o dzieło lub zlecenia, PIT-11 (na jego podstawie składasz roczne zeznanie) dostarczy Ci pracodawca. Jeśli prowadzisz działalność, rozliczy Cię Twój księgowy lub pomoże Ci to zrobić program do księgowania, z którego korzystasz. Jesteś freelancerem i nie masz firmy? W takim razie użyj Useme!
W serwisie Useme legalnie, sprawnie i wygodnie nawiązujesz współpracę na podstawie umowy cywilnoprawnej. Twój klient otrzymuje fakturę VAT, a Ty podpisujesz umowę o dzieło/zlecenia. Na koniec roku Useme przygotowuje i wysyła Ci PIT-11. Na podstawie tego formularza rozliczasz się ze skarbówką w rocznym zeznaniu podatkowym. Znajdują się w nim wszystkie dane o przychodach, dochodach, kosztach uzyskania przychodów, pobranych zaliczkach, składkach i innych. Zamiast osobnego PIT 11 od wszystkich klientów otrzymujesz tylko jeden, od Useme, a Twoje rozliczenie robi się jeszcze łatwiejsze. Dowiedz się więcej o podatku PIT z naszego poradnika!
Ulgi podatkowe 2024 – co można odliczyć?
Aby zapłacić niższy podatek (niezależnie od progu), możesz jeszcze odliczyć pewne wydatki niezwiązane z pracą czy prowadzoną działalnością, takie jak opłaty za internet, wpłaty na IKZE czy koszty termomodernizacyjne. Każda z ulg, odliczeń przysługuje w określonej kwocie i wskazanym podatnikom. Wszystkie ważne informacje zebraliśmy w artykule Ulgi podatkowe w 2024 roku. Sprawdź koniecznie, bo być może należy Ci się np.:
- ulga rehabilitacyjna,
- ulga prorodzinna,
- ulga dla krwiodawców,
- ulga na nowe technologie lub prototypy,
- ulga odsetkowa,
- ulga dla młodych, rodzin wielodzietnych czy pracujących seniorów.
Pamiętaj też, że w 2024 roku 1,5% swojego należnego podatku możesz przekazać na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego – i pomóc komuś, kto potrzebuje finansowego wsparcia.
