Chociaż freelancerzy nie muszą prowadzić działalności gospodarczej, jak wszyscy zobowiązani są do płacenia podatków. Ale czy freelancerzy mogą płacić niższy podatek? Jaka kwota wolna od podatku i kwota zmniejszającej podatek przysługują wolnym strzelcom?
Czym jest jest kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku to kwota rocznego dochodu od której nie zapłaci się podatku dochodowego PIT. Kwota ta została ustalona, aby chronić najmniej zarabiających, dla których podatek byłby znacznym obciążeniem i prawdopodobnie zabrałby środki konieczne do przeżycia na poziomie odpowiadającym płacy minimalnej. Kwota wolna jest zatem ulgą skierowaną do osób o średnich dochodach oraz otrzymujących płacę minimalną.
Oznacza to, że freelancerzy, których dochody w danym roku nie przekroczą wysokości kwoty wolnej, nie mają obowiązku płacenia podatku dochodowego.
Ile aktualnie wynosi kwota wolna od podatku?
Przez wiele lat kwotą wolną od podatku objęte były dochody do 5 000 zł, natomiast w 2022 roku jej wysokość zwiększono. W 2024 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł rocznie, czyli 2 500 zł miesięcznie. Oznacza to, że z podatku zwolniona jest także płaca minimalna.
Podwyższenie kwoty wolnej od podatku poruszane jest często przy okazji kampanii wyborczej czy analiz przeprowadzanych przez ekspertów. Większość podatników jest za regularnym zwiększaniem tej kwoty, natomiast nie ma żadnych przesłanek co do tego, że planowany jest kolejny wzrost kwoty wolnej od podatku w 2024 roku.
W przypadku osób, które rozliczają się według skali podatkowej, wysokość kwoty wolnej od podatku określona jest na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Freelancerzy, którzy przekazują prawa autorskie i korzystają tym samym z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu, w praktyce korzystają też z wyższej kwoty wolnej od podatku. Podstawę opodatkowania stanowi bowiem przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu oraz ulgi i odliczenia. W efekcie w przypadku freelancerów realizujących umowy o dzieło kwota wolna od podatku wzrasta.
Kwota wolna od podatku – dla kogo?
Z kwoty wolnej pod podatku skorzystają przede wszystkim freelancerzy, którzy korzystają z umów o dzieło i umów zlecenia. Kwota wolna obejmuje także podatników rozliczających się na podstawie kilku rodzajów umów.
Podatników rozliczających przychody wykazywane na kilku rozliczeniach PIT od różnych pracodawców jest coraz więcej (np. łączących umowę o pracę z freelancingiem). W ich przypadku bardzo ważne regulacje wprowadzono 1 stycznia 2023 roku, które zakładają zmniejszenie zaliczek na podatek dochodowy o 1/12 przez trzech płatników – ZUS, pracodawcę i zleceniodawcę. Możliwe jest więc odprowadzanie mniejszego podatku już na etapie zaliczek. Regulacje te obowiązują również w przypadku dochodów osiągniętych na postawie umów zlecenie.
Nie zapłaci podatku dochodowego także osoba, która nie zarobiła więcej niż wynosi ustalona wysokość kwoty wolnej od podatku i rozlicza się z urzędem skarbowym na podstawie PIT-36, PIT-37 i skali podatkowej.
Z kwoty wolnej skorzysta też jednoosobowa działalność gospodarcza opodatkowana na zasadach ogólnych (według skali podatkowej). Kwota wolna od podatku nie dotyczy natomiast osób płacących podatek liniowy, ryczałt ewidencjonowany czy osiągających dochód ze sprzedaży nieruchomości. Z ulgi tej wyjęta jest także karta podatkowa.
Warto pamiętać, że umowy o dzieło o wartości do 200 zł są rozliczane ryczałtowo i jako dochody zwolnione z podatku PIT wliczają się do limitu kwoty wolnej.
Kiedy można skorzystać z kwoty wolnej od podatku dochodowego na freelancingu?
Możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku uzależniona jest od końcowej kwoty dochodu znajdującej się w rozliczeniu rocznym.
Jeśli nie przekroczymy zarobków o wartości 30 000 zł w ciągu roku, nie musimy odprowadzać podatku, bez znaczenia na podstawie jakich umów pracowaliśmy. W corocznym rozliczeniu podatkowym znajduje się rubryka, w której podatnik otrzymuje podsumowanie swojego dochodu po odliczeniu ulg podatkowych, poniesionych kosztów i świadczeń.
Jeśli dochód podatnika nie przekroczył w ubiegłym roku podatkowym 30 000 złotych, może on skorzystać z kwoty wolnej. Dotyczy to osób zatrudnionych na podstawie umów, osób na samozatrudnieniu oraz wystawiających faktury np. za pośrednictwem portalu Useme – stworzonego dla freelancerów. Kwotę wolną od podatku obejmują zarówno stałe, cykliczne zlecenia, jak i te jednorazowe. Liczy się finalna kwota osiągniętego dochodu.
Jak freelancerzy korzystają z kwoty wolnej?
Freelancerzy najczęściej wykonują swoją pracę na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło. Osiągnięte na ich podstawie zarobki wliczają się do przychodów ewidencjonowanych. Dotyczy to także przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
W przypadku umów zlecenie i umów o dzieło funkcjonują koszty uzyskania przychodu – wynoszą one 20% lub 50% (przy przekazaniu praw autorskich). Koszt uzyskania przychodu sprawia, że freelancer płaci niższe podatki: część wynagrodzenia określona wartością KUP jest zwolniona z podatku. W ten sposób freelancerzy zyskują więc dodatkowo 6 000 lub 15 000 zł kwoty wolnej. Kolejno więc osiągane zarobki i tym samym kwota wolna od podatku może w ich przypadku wynieść 36 000 i 45 000 złotych.
Kwota wolna od podatku a zaliczka na podatek dochodowy
Jeszcze do końca 2021 roku w zaliczkach na podatek dochodowy nie była uwzględniana kwota wolna od podatku, tylko tzw. kwota zmniejszająca podatek. Dla freelancerów, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej i pracują z wieloma klientami, korzystniej jest zachować kwotę wolną do złożenia zeznania podatkowego.
Dzięki temu freelancer unika nieporozumień i pomyłek w obliczaniu, czy zbliża się do limitu kwoty, czy już go przekroczył. Pomyłki są kosztowne, wymagają bowiem dopłaty podatku. Z kolei korzystając z kwoty dopiero przy złożeniu zeznania, możesz liczyć na zwrot zaliczek na podatek PIT.
Co to jest kwota zmniejszająca podatek?
Zadaniem kwoty zmniejszającej podatek jest obniżenie wartości rozliczenia PIT. Obecnie kwota zmniejszająca podatek wynosi do 3 600 złotych rocznie. Odliczenie kwoty zmniejszającej podatek następuje już na etapie odprowadzenia comiesięcznej składki od dochodów. Na poczet kwoty zmniejszającej podatek następuje pomniejszenie zaliczki o 1/12, a dzięki temu płacimy podatek mniejszej wysokości.
Analogicznie z kwoty zmniejszającej mogą skorzystać wszyscy freelancerzy, niezależnie od tego, w oparciu o jaki kontrakt lub umowę pracują oraz ilu mają pracodawców lub klientów. Jeśli jednak masz więcej niż jednego pracodawcę, warto zachować ją w całości do złożenia deklaracji podatkowej. Dzięki temu nie musisz regularnie sprawdzać poziomu dochodów i unikasz ewentualnych niedopłat podatku.
Kwota wolna od podatku a kwota zmniejszająca podatek
Kwotę zmniejszającą podatek na umowie o pracę odlicza się już na etapie co miesięcznych zaliczek na PIT, natomiast kwota wolna od podatku obliczana jest na podstawie całego roku, w którym płatnik podatku osiągał dochód.
A co się dzieje, kiedy przekraczasz próg kwoty wolnej? Kiedy mieścisz się w progu podatkowym dochodów do 120 000, zapłacisz podatek dochodowy wysokości 12%. Po przekroczeniu progu podatkowego od kwot ponad nadwyżkę zapłacisz 32% podatku.
Zeznanie podatkowe – kwota wolna od podatku dla osób fizycznych
Podatnik może skorzystać z kwoty wolnej na etapie naliczania zaliczek na podatek dochodowy w bieżącym roku podatkowym (wymagane jest wówczas złożenie PIT-2 u płatnika) lub odebranie jej w postaci zwrotu w podsumowaniu rocznym. Dla freelancerów ze względu na różnorodne typy współpracy z klientami, korzystniej jest odprowadzać zaliczki na PIT w ciągu roku, a wraz z rozliczeniem zeznania podatkowego odebrać zwrot nadpłat.
Warto wiedzieć, ile wynosi kwota wolna od podatku i na bieżąco śledzić wszystkie aktualizacje, aby wybrać dla siebie korzystne rozwiązania finansowe, szczególnie jeśli pracujesz jako freelancer i łączysz kilka rodzajów zawieranych umów.
