Jako freelancer masz świadomość, że nie każda współpraca z klientem zawsze będzie przebiegać gładko. Ważne jest, abyś przed rozpoczęciem świadczenia usługi wiedział na czym polegają prawa odstąpienia od umowy zawartej pomiędzy tobą a twoim klientem. Czy klient zawsze może odstąpić od umowy? Jakie zapisy regulują odstąpienie od umowy po stronie zleceniodawcy i wykonawcy? Odpowiadamy.
Prawo odstąpienia od umowy a freelancing
Podstawą pracy freelancerów są faktury VAT lub umowy cywilnoprawne – o dzieło i zlecenia. Umowę o dzieło można zawrzeć drogą elektroniczną, mailowo, a nawet ustnie, również poza lokalem przedsiębiorcy. Umowa ta jest tak samo wiążąca, jak umowa zawarta w wersji papierowej.
Polskie prawo przewiduje, że każda strona ma możliwość odstąpienia od umowy. Na ogół dzieje się tak, kiedy nie dopełnisz warunków umowy zawartej z klientem, tj. nie wykonasz pracy w określonym terminie, dostarczysz dzieło w sposób niepełny lub sprzeczny z umową. Więcej o tym przeczytasz w artykule 644 kodeksu cywilnego.
Zanim przystąpisz do realizacji umowy, zadbaj o przejrzystość w dwóch ważnych elementach współpracy: cenie i terminach.
Jak informować o cenach usług
Cena towaru lub usługi jest podstawą przy zawarciu umowy sprzedaży lub o świadczenie usług. Przedsiębiorca ma obowiązek udzielić konsumentowi informacji na ten temat przed zawarciem umowy.
Aby uniknąć nieporozumień, przed wyceną pracy określ, co jest przedmiotem świadczenia – twoje wynagrodzenie zależy bowiem od plików z dziełem, których dostarczenie w terminie jest twoim obowiązkiem jako freelancera. Jeśli masz wątpliwości, jak wycenić swoją pracę, bo oferta zawiera za mało informacji, określ widełki i sprecyzuj, od czego będzie zależała cena końcowa.
Zmiana wartości umowy jest możliwa w trakcie jej trwania, ale tylko za zgodą obu stron. Klient może Ci więc zaproponować zmniejszenie zakresu prac, a tym samym Twojego wynagrodzenia, ale nie musisz przystać na taką propozycję.
W takiej sytuacji klient możecie zerwać umowę lub ją rozwiązać, a za wykonaną część pracy przysługuje Ci proporcjonalna zapłata.
Jak ustalać terminy wykonania projektu
Podaj termin wykonania pracy, gdy masz pewność, co jest przedmiotem świadczenia usług i jaki jest zakres projektu. Ważne jest, aby w umowie oznaczono dzień, od którego liczy się termin wykonania. Na ogół rozpoczyna się on w chwili zawarcia umowy. Może to być:
- podpisanie dokumentów,
- ustne lub mailowe potwierdzenie przyjęcia umowy,
- wpłata zadatku,
- zaksięgowanie depozytu w umowie online w Useme,
- dostarczenie potrzebnych materiałów od klienta.
Jeśli w trakcie pracy okaże się, że potrzebujesz więcej czasu, poinformuj o tym zleceniodawcę. Pamiętaj jednak, że klient nie musi się zgadzać na wydłużenie terminu, nawet gdy spełnianie świadczenia rozpoczęło się i w takiej sytuacji ma on prawo odstąpienia od umowy.
Niedozwolone zapisy w umowach
Niedozwolone zapisy w umowach z konsumentem to takie, które w rażący sposób naruszają prawa i interesy konsumenta. To też przypadki, które zezwalają na jednostronną zmianę umowy, bez podania istotnej przyczyny.
Odstąpienie od umowy o dzieło – kiedy klient nie może odstąpić od umowy?
Umowa o dzieło to najlepsze rozwiązanie, gdy twoja praca ma określony zakres i jej efekt jest ważniejszy niż czas, który poświęcisz na wykonanie projektu.
Odstąpienie od umowy przysługuje klientowi, kiedy został przekroczony termin wykonania lub kiedy dostarczony projekt nie jest zgodny z zamówieniem. Podstawą do odstąpienia od umowy o dzieło nie są takie powody, jak:
- inne oczekiwania estetyczne klienta
- inne wyobrażenia klienta o ukończonym projekcie
- zmiana potrzeb klienta w trakcie realizacji umowy
- rezygnacja bez podania przyczyny.
Odstąpienie od umowy zlecenia
W przypadku umowy zlecenia kwotę zapłaty oblicza się na podstawie czasu twojej pracy.
Zlecający ma prawa konsumenta więc może zadecydować o odstąpieniu od umowy w każdym momencie, ma jednak obowiązek zapłaty za przepracowany czas. Jeśli odstąpienie od umowy nastąpiło bez ważnej przyczyny i przed upływem terminu, zleceniodawca powinien pokryć stosowną część wynagrodzenia, a także, w razie szkody, ponieść koszty.
Odstąpienie a zerwanie umowy
Odstąpienie od umowy oznacza, że i ty, i klient zgadzacie się, że umowy nie zawarto. Co więcej, prawo mówi, że jeżeli konsument złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy zanim przedsiębiorca przyjął jego ofertę, oferta przestaje obowiązywać. Zerwanie lub wypowiedzenie umowy oznacza, że umowa obowiązywała, ale – z ważnych powodów – została zakończona.
Odstąpienie od umowy polega na tym, że ty lub twój klient składacie stosowne oświadczenie. W przypadku odstąpienia od umowy zwracacie sobie wszystkie świadczenia.
Termin na odstąpienie od umowy
Uprawnienia konsumenta mówią, że w przypadku zawierania umowy drogą elektroniczną lub poza lokalem przedsiębiorstwa, termin odstąpienia od umowy to 14 dni od dnia zawarcia umowy. Można to zrobić bez podawania przyczyny i ponoszenia kosztów – wystarczy jedynie złożenie oświadczenia. Dotyczy to również umów na świadczenie usług według specyfikacji konsumenta.
Przypadki wykluczające prawo odstąpienia od umowy
Wyjątkiem umowy, w której konsument traci prawo odstąpienia od niej są następujące przypadki:
- jeśli przedsiębiorca wykonał usługę, o którą prosił klient i jeśli przed rozpoczęciem świadczenia został poinformowany, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy – tak jak dzieje się to w umowach online zawieranych przez Useme;
- gdy przedmiotem umowy jest dostarczanie treści cyfrowych niedostarczanych na nośniku materialnym, np. zakup materiałów gotowych do pobrania;
- jeśli dany zakup cechuje krótki termin przydatności towarów;
- gdy towar dostarczono w zapieczętowanym opakowaniu i po otwarciu nie nadaje się do zwrotu ze względu na ochronę zdrowia;
- gdy cena towaru lub usługi zależy od wahań na rynku finansowym, na które freelancer nie ma wpływu;
- jeśli klient zamówił towar według jego zindywidualizowanych potrzeb, np. sukienkę na miarę;
- jeśli przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe, wizualne lub programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, które zostało otwarte po dostarczeniu;
- jeśli umowa została zawarta w drodze aukcji publicznej;
- jeśli konsument zażądał, aby freelancer przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy i gdy przedsiębiorca rozpoczął świadczenie usługi i okazało się, że spełnienie świadczenia wymaga dodatkowych usług, np. wykonania naprawy dodatkowych rzeczy. Co istotne, jeśli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których zażądał klient, odstąpieniu od umowy podlegają tylko te dodatkowe usługi.
Odstąpienie od umowy a zadatek
Zadatek i zaliczka tracą na popularności jako formy zabezpieczenia umów freelancerów, ale jeśli z nich korzystasz, pamiętaj, że różnią się od siebie w przypadku odstąpienia lub wypowiedzenia umowy.
Jeśli umowa zostanie wykonana według zamówienia klienta, zadatek wlicza się w wynagrodzenie. Jeśli zarówno ty i twój zleceniodawca zdecydujecie się na odstąpienie od umowy, w sytuacji gdy żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności, zadatek podlega zwrotowi.
Jeśli odstąpienie od umowy następuje z twojej winy, zleceniodawca może zażądać od ciebie zwrotu zadatku o podwójnej wysokości. Gdy nie możesz zrealizować umowy z winy zleceniodawcy, nie musisz zwracać zadatku.
Odstąpienie od umowy a zaliczka
W sytuacji, gdy obie strony decydują się na odstąpienie od umowy i żadna ze stron nie czuje się z tego tytułu poszkodowana, zaliczkę należy zwrócić, chyba że umowa wyraźnie stanowi inaczej. Jeśli odstąpienie od umowy następuje z twojej winy, musisz zwrócić zaliczkę, ale klient nie może żądać od ciebie oddania wyższej kwoty, jak w przypadku zadatku. Jeśli odstąpienie od umowy lub brak możliwości realizacji umowy leży po stronie zleceniodawcy, nie musisz zwracać zaliczki.
