Gender gap, czyli różnica w zarobkach między kobietami i mężczyznami, to zjawisko powszechne na rynku pracy również wśród freelancerów i freelancerek. Trzecia część raportu Useme prezentuje różnice w średnich dochodach, jakie osiągają wykonawcy i wykonawczynie w najpopularniejszych branżach pracy zdalnej w Polsce.
Zarobki wolnych strzelców w Polsce
W poprzedniej części raportu raportu Useme o freelancingu omawialiśmy zarobki wśród specjalistów reprezentujących poszczególne branże.
Odpowiedzi w ankiecie potwierdzały pewien stereotyp: do najlepiej wynagradzanych freelancerów zaliczali się programiści, w środku stawki uplasowali się przedstawiciele pozostałych branż – tłumacze, graficy, specjaliści audio-wideo i fotografowie – a stawkę zamykali copywriterzy.
Jednocześnie osoby osiągające relatywnie niskie dochody z pracy jako freelancerzy (do 2 tysięcy złotych miesięcznie) najczęściej deklarowały, że realizowanie zleceń to dla nich źródło dodatkowego dochodu.
W Polsce problem związany z gender pay gap zauważył nawet Rzecznik Praw Obywatelskich w swoim liście otwartym do ministra rozwoju. Czy wśród wolnych strzelców występują różnice w zarobkach ze względu na płeć, znane jako gender gap?
Freelancerzy i freelancerki – staż i czas pracy
W ostatniej części raportu Useme o stanie rynku usług zdalnych i freelancingu w Polsce w 2022 roku podejmujemy temat różnic w modelach pracy oraz w wynagrodzeniu, na jakie mogą liczyć specjaliści i specjalistki.
Z badań Useme wynika, że freelancing jest jednakowo popularny wśród obu płci. Wśród wykonawców ze stażem poniżej jednego roku nieznacznie dominują kobiety (26% w porównaniu do 18% mężczyzn w analogicznej grupie), jednak już w grupie najbardziej doświadczonych freelancerów – ze stażem powyżej 10 lat – proporcja ta odwraca się na korzyść mężczyzn (21% w porównaniu do 7% kobiet).
Gender gap, freelancing, Useme: staż pracy freelancerek i freelancerów
Freelancerzy i freelancerki poświęcają również podobną ilość czasu w ciągu dnia na pracę zdalną. Tylko w przedziale tych najbardziej zapracowanych (którzy poświęcają na freelancing więcej czasu, niż wymaga praca na etacie, ale mniej niż 10 godzin) wyraźnie dominują panowie. Taki wymiar czasu pracy zadeklarowało 18% ankietowanych mężczyzn w porównaniu do 8% kobiet.
Gender gap, freelancing, Useme: czas pracy freelancerek i freelancerów
Freelancerzy i freelancerki – dla kogo pracują?
Różnice w pracy freelancerów i freelancerek pozostają niewielkie również w tym, dla kogo pracują. Obie płcie niemal po równo dzielą między siebie zlecenia od małych, średnich i dużych przedsiębiorstw.
Nieco więcej pań nie pracuje dla klientów zagranicznych (68% w porównaniu do 54% panów), jednak różnica ta może wynikać również ze specyfiki branż, w których najczęściej pracują kobiety i mężczyźni.
Wśród freelancerek najpopularniejszą branżą jest bowiem copywriting (41% ankietowanych), z kolei wśród freelancerów największą popularnością cieszą się usługi IT oraz projektowanie stron www i e-sklepów (odpowiednio 15% i 16%).
Jednocześnie z poprzednich edycji raportu Useme wynika, że właśnie te dwie branże – copywriting oraz szeroko pojęte usługi programowania – wykazują skrajne wartości jeśli chodzi o pracę dla klientów spoza Polski. Copywriterzy realizowali zlecenia zagraniczne najrzadziej, podczas gdy IT pozostawało branżą najbardziej aktywną na rynku międzynarodowym.
Freelancerzy i freelancerki – wykształcenie, zarobki i gender gap
Wśród freelancerek dominują panie z wyższym wykształceniem (80% ankietowanych wykonawczyń). Wśród freelancerów jest to 59% ankietowanych oraz 39% z wykształceniem średnim.
Freelancerki i freelancerzy realizują w ciągu miesiąca podobną liczbę zleceń. Panowie nieznacznie dominują w przedziale 1-2 zleceń miesięcznie (35% freelancerów w porównaniu do 28% freelancerek), panie z kolei przeważają w grupie powyżej 10 zleceń (14% w porównaniu do 10% panów).
Gender gap, freelancing, Useme: ile zleceń przyjmują freelancerki i freelancerzy?
Skoro środowiska freelancerów i freelancerek wykazują tak nieznaczne różnice, jak przedstawia się kwestia zarobków?
Jak wynika z badania Useme, gender gap nie omija również wolnych strzelców. Granica wyraźnie przebiega na poziomie 3 tysięcy złotych dochodu netto z pracy zdalnej. Podczas gdy większa grupa freelancerek deklarujących przychody do tej sumy, freelancerzy zdecydowanie częściej wskazują na wyższe zarobki.
Gender gap, freelancing, Useme: ile zarabiają freelancerki i freelancerzy
Na poziom zarobków ma oczywiście wpływ również branża, w jakiej freelancerzy i freelancerki najczęściej wykonują zlecenia.
Przyjrzyjmy się zatem, jak gender gap ujawnia się na poziomie branż.
Gender gap i freelancing: copywriting i social media
W dziedzinie najczęściej wybieranej przez freelancerki należało spodziewać się ich widocznej dominacji również pod względem zarobków, jednak wyniki badania Useme pokazują inny obraz.
Właśnie w tej branży najmocniej uwidacznia się dominacja kobiet w przedziale zarobków do 3 tysięcy złotych netto na miesiąc – wskazało to łącznie 78% freelancerek w porównaniu do 45% mężczyzn.
Wyraźna jest również dysproporcja w zarobkach powyżej 10 tysięcy złotych: w branży najpopularniejszej wśród kobiet powyżej 10 tysięcy złotych zarabia zaledwie 2% z nich w porównaniu do 10% mężczyzn.
Gender gap i freelancing: fotografia, wideo i animacja
Wśród fotografów, animatorów i specjalistów od obróbki wideo panuje największa różnorodność pod względem zarobków netto.
Mimo stosunkowo dużej liczby freelancerek deklarujących zarobki do 10 tysięcy złotych (18%, drugi wynik po programowaniu), łącznie w grupie zarabiającej na freelancingu więcej niż 3 tysiące złotych netto na miesiąc dominują mężczyźni – łącznie 36% w porównaniu do 27% kobiet.
Gender gap i freelancing: grafika i projektowanie 3D
Projektowanie graficzne to branża, w której graficy i graficzki zarabiają na podobnym poziomie. Niemal znika tu różnica w przedziale zarobków powyżej 3 tysięcy złotych na miesiąc i powyżej 5 tysięcy: takie dochody uzyskuje odpowiednio 19% i 16% ankietowanych. Dysproporcja pojawia się dopiero w najwyższym przedziale dochodów.
Gender gap i freelancing: programowanie i IT
Usługi programistyczne są domeną mężczyzn – jako swoją specjalizację wskazało ją zaledwie 6% pań. Nie oznacza to jednak, że freelancerki w IT zarabiają gorzej. Chociaż ponownie to freelancerzy dominują, jeśli chodzi o zarobki powyżej 10 tysięcy złotych, programistki przeważają w przedziałach między 3 a 5 tysięcy złotych dochodu oraz pomiędzy 5 a 10 tysięcy.
Gender gap i freelancing: strony i sklepy internetowe
Podobnie jak w przypadku usług programistycznych, w dziedzinie tworzenia sklepów online i stron www dominują freelancerzy. Nie odzwierciedla się to jednak wyraźnie w zarobkach: tutaj to freelancerki częściej zarabiają od tysiąca do 3 tysięcy na miesiąc.
Ponownie jednak zaznacza się dysproporcja w wyższych przedziałach wynagrodzeń: powyżej 3 tysięcy miesięcznie zarabia 18% webdeveloperek i 42% webdeveloperów.
Gender gap i freelancing: tłumaczenia
Podobnie jak w branży graficznej, w tłumaczeniach widzimy największe wyrównanie zarobków.
Tłumaczki dominują tu w przedziale średnich zarobków (do 3 i do 5 tysięcy złotych na miesiąc). To także jedyna specjalizacja, w której freelancerzy i freelancerki jednakowo często zarabiają miesięcznie powyżej 10 tysięcy złotych.
Gender gap i freelancing: wirtualna asystentura
Ta mocno sfeminizowana branża to jedyna, w której wyraźnie widoczna jest również finansowa dominacja freelancerek.
Niskie dochody rozkładają się podobnie między obie płcie, ale dysproporcja uwidacznia się wraz ze wzrostem zarobków – pokazuje ona, że freelancerki traktują wirtualną asystenturę poważnie i że stanowi ona źródło zauważalnych dochodów.
Raport Useme, freelancing i gender gap: jak się różnią zarobki freelancerów i freelancerek?
Gender gap i freelancing w Polsce
Freelancing w Polsce to mozaika różnych rozwiązań i modeli, które specjaliści i specjalistki stosują wymiennie. Freelancing może więc oznaczać realizację kilku drobnych zleceń raz na kilka miesięcy jako uzupełnienie zarobków na etacie, ale może również być stałym źródłem dochodu lub głównym sposobem utrzymania.
Różne są także wartości zleceń. Wartość jednego zlecenia, którego realizacja zajmie kilkanaście dni, na rynku IT bywa drastycznie różna od wartości, którą podobnie czasochłonne zlecenie osiąga na rynku tłumaczeń lub wirtualnej asystentury.
Pod względem wysokości zarobków największa równość panuje w branży projektowania graficznego oraz – paradoksalnie – w usługach programistycznych. Różnice w liczebności grup freelancerów i freelancerek, którzy zarabiają powyżej 3 tysięcy złotych na miesiąc zaznaczają się już wyraźniej w multimediach i tłumaczeniach. Największe dysproporcje notujemy w branżach copywriterskiej i usług developerskich.
