Kim jest polski freelancer? Jak długo i dla kogo pracuje, ile zarabia?
Poprosiliśmy polskich freelancerów z branż kreatywnych o wypełnienie naszej ankiety. Jej wyniki są podsumowaniem sytuacji na rynku pracy zdalnej w 2016 roku i pokazują perspektywy rozwoju w nadchodzących latach.
Freelancer w liczbach
Praca zdalna to domena ludzi młodych, między 25 a 34 rokiem życia, z wykształceniem wyższym magisterskim lub licencjackim, z dużych miast (powyżej 400 tysięcy).
Połowa badanych pracuje zdalnie krócej niż dwa lata – można przyjąć, że korzystają z serwisów ze zleceniami, aby zbudować swoją bazę stałych klientów. W grupie tych freelancerów, którzy pracują zdalnie więcej niż dwa lata, dominują osoby ze stażem 3-5 lat (22%). Dla połowy wszystkich ankietowanych stała praca nie oznacza rezygnacji z pracy zdalnej. Wykonywanie zleceń traktowane jest często jako sposób na powiększenie dochodów.
Zlecenia – kiedy i dla kogo?
Jakie branże cieszą się uznaniem wśród freelancerów z branż kreatywnych? Nasze badanie potwierdza obiegową opinię: najpopularniejsze to grafika (37%), copywriting (31%) oraz programowanie (26%).
Co ciekawe, dla polskich freelancerów sprawdza się prawidłowość z zachodnich rynków pracy: źródłem pozyskiwania zleceń są rekomendacje i współpraca ze stałymi klientami. Znaczącą pozycję zajmują również portale ogłoszeniowe dla polskich freelancerów. Portale zagraniczne oraz reklama cieszą się mniejszym zainteresowaniem.
Polski freelancer w miesiącu pracuje dla około 2-3 stałych klientów i stara się pozyskać 5-7 nowych. Są to zwykle mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie firmy oraz osoby fizyczne z Polski. Niewielki odsetek stanowią duże firmy polskie oraz firmy zagraniczne. Nasze badanie potwierdza jeszcze jeden stereotyp dotyczący pracy zdalnej: elastyczność godzin pracy. Blisko 60% respondentów przyznało, że pracuje w zmiennych porach lub raczej zmiennych porach, uzależnionych od zapotrzebowania klienta. Na pracę zdalną freelancerzy przeznaczają średnio tyle samo czasu, co pracownicy etatowi – od 6 do 10 godzin.
Zlecenia – za ile?
Ponad połowa ankietowanych odpowiedziała, że na pracy zdalnej zarabia od 1000 zł (42%) do 2000 zł (24%) i tyle również (63%) określa je jako niskie. Respondenci, którzy skarżyli się na swoje zarobki, to głównie copywriterzy i początkujący graficy. Wyższe stawki w zestawieniu należały do grafików z większym stażem oraz programistów i specjalistów z branży IT. Należy jednak dodać, że 48,6% naszych respondentów deklaruje łączenie etatu i pracy na zlecenia, tym samym wynagrodzenie z freelancingu jest czasem tylko dodatkiem do wypłaty.
Dla wielu polskich freelancerów problemem jest wybór formy rozliczenia. Większość preferuje umowy zlecenia i o dzieło (42%). Swoją firmę prowadzi tylko 23% naszych ankietowanych – to niemal tyle samo, ile wynosi procent freelancerów, którzy… rozliczają się czasem a rachunkiem, a czasem bez. Dodając do tego 12,4% badanych oferujących swoje usługi tylko „bez rachunków”, możemy oszacować, że ponad 25% rozliczeń pracy zdalnej i freelancingu odbywa się w „szarej strefie”, bez płacenia jakichkolwiek podatków.
Inaczej niż ich zachodni koledzy, polscy freelancerzy rzadko decydują się na pobieranie zaliczki. Połowa ankietowanych deklaruje, że robi to rzadko lub nigdy, kolejne 26%, że robi to czasem. Może mieć to związek z faktem, że 70% badanych nie doświadcza problemów z płatnościami.
Nadgodziny we własnym domu czy wieczne wakacje?
Jak wygląda organizacja pracy przeciętnego polskiego freelancera? Znakomita większość mobilnych specjalistów pracuje w domu. Nieliczni korzystają z możliwości pracy w biurze klienta (16%) lub w biurze coworkingowym – zaledwie 7%. Nie oznacza to jednak, że freelancerom trudno jest oddzielić „dom” od „biura”: na taki problem skarży się tylko 28% ankietowanych.
Jak już wiemy, polski freelancer poświęca pracy tyle samo czasu, co pracownik etatowy. Inaczej niż pracownik etatowy, nawet w czasie urlopu zajmuje się pracą. Blisko połowa mobilnych specjalistów w trakcie wakacyjnego odpoczynku od czasu do czasu sprawdza maile i odbiera telefony od klientów. Spośród badanych tylko 5% przyznało, że w ogóle nie ma czasu na wakacje.
Aby podnosić swoje kwalifikacje, freelancerzy śledzą branżowe blogi i serwisy informacyjne, podejmują się także pracy nad nowymi zleceniami. Popularną formą nauki są kursy online i lektura specjalistycznych książek. Co ciekawe, tylko 1,5% badanych przyznało, że w ogóle nie dokształca się w swojej dziedzinie!
Praca zdalna – tak czy nie?
Niskie zarobki, ale uczciwi zleceniodawcy, praca w wymiarze typowego etatu, ale w elastycznych godzinach – obraz polskiego freelancingu, jaki wyłania się z naszych badań, trudno nazwać jednoznacznym. Co freelancerzy mówią sami o sobie?
Do najczęściej wymienianych wad pracy zdalnej zaliczają brak dobrych zleceń, niskie stawki i sztuczne zaniżanie cen oraz dużą konkurencję. Innym problemem, z jakim zmagają się freelancerzy, jest brak zabezpieczenia socjalnego i zdrowotnego, a więc to, z czym spotykają się również pracownicy stacjonarni zatrudnieni w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Dlaczego mimo tych niedogodności rynek pracy zdalnej się rozwija? Tym, co przyciąga freelancerów, są elastyczne godziny pracy i niezależność w podejmowaniu własnych decyzji, w tym także możliwość wyboru, z kim będzie się pracowało. Kuszący jest także brak nadzoru ze strony przełożonych.
Freelancer sam o sobie
Z naszych badań wynika, że freelancing przyciąga głównie młodych ludzi zaraz po studiach. Relatywnie młody wiek polskich freelancerów wraz z krótkim stażem pracy zdalnej wskazuje, że do freelancing może być postrzegany jako sposób na „przeczekanie” okresu przed pierwszym etatem.
Drugą grupą freelancerów są ci, którzy pracują zdalnie dłużej niż dwa lata, a więc „okrzepli” na rynku. Praca zdalna to dla nich możliwość pracy na własny rachunek – bez nadzoru i w elastycznych godzinach.
Połowa polskich freelancerów łączy pracę zdalną z pracą na etacie. Realizacja dodatkowych zleceń to możliwość dodatkowych zarobków – stawki, za które pracują polscy freelancerzy, gwarantują dochód rzędu 2000 zł na miesiąc. Najczęściej pracują dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w oparciu o umowę zlecenia lub umowę o dzieło.
Na koniec zapytaliśmy, czy freelancerzy są zadowoleni z obecnej formy zatrudnienia. 60% respondentów odpowiedziało, że czują się zadowoleni z obecnej sytuacji i nie chcą nic zmieniać, ale kolejne 18% – że chętnie porzuciłoby etat na rzecz freelancingu.
Dane statystyczne
Badanie przeprowadzone między kwietniem a sierpniem 2016 roku za pomocą metody ankietowej na grupie 723 mobilnych specjalistów. Zobacz pełne wyniki badań w formie podsumowania
