Zakładasz działalność gospodarczą? Składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wejdą na stałe do Twoich miesięcznych kosztów, ale… nie od razu. Przez pierwsze miesiące prowadzenia firmy korzystasz z tzw. ulgi na start. A co potem? W tym artykule sprawdzamy, ile wynosi ZUS dla nowych firm.
Składki ZUS – podstawowe informacje
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, czyli ZUS, gromadzi i zarządza składkami ubezpieczeniowymi, które następnie przeznacza na różne formy świadczeń dla ubezpieczonych obywateli. Składki ZUS dotyczą zarówno przedsiębiorców, jak i pracowników, a ich wysokość jest określana przez obowiązujące przepisy prawne.
- Co składa się na ubezpieczenia ZUS?
Dzięki opłacaniu składek ZUS masz:
- ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
- ubezpieczenie chorobowe,
- ubezpieczenie wypadkowe,
- ubezpieczenie zdrowotne.
Składki ZUS zwykle określa się jako składki na ubezpieczenia społeczne (w ich skład wchodzi składka emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa) i ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczenia chorobowego nie trzeba opłacać – jest dobrowolne.
Po okresie ulgowych składek (jak będziesz na tzw. pełnym ZUS-ie) dojdzie Ci również wpłata na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Jeśli chcesz wiedzieć, ile procent Twojego wynagrodzenia schodzi na każde z wymienionych ubezpieczeń i jakie korzyści daje Ci każda z opłacanych składek, sprawdź nasz artykuł: Składki ZUS: ile wynoszą składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy?
- Jak płaci się składki ZUS?
Składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne płaci Twój pracodawca, a jeśli masz własną działalność gospodarczą, płacisz je samodzielnie. Większość przedsiębiorców, w tym właścicieli jednoosobowej działalności gospodarczej, ma swoją księgową, która co miesiąc wysyła im informację, ile złotych muszą przelać do ZUS na swój Indywidualny numer rachunku składkowego.
- Wysokość składek ZUS
Skąd wiadomo, ile zapłacisz za ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, kiedy już będzie Cię obowiązywać pełny wymiar składek? Podstawa do obliczania składek wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Te prognozy co roku ogłasza Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w Ustawie budżetowej na dany rok.
Zgłoszenie do ZUS – obowiązek każdego przedsiębiorcy
Większość osób zakłada obecnie firmę online na stronie CIDG. Ponieważ każdy przedsiębiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, już podczas wypełniania wniosku możesz zgłosić się do ZUS jako płatnik składek.
Jeśli nie zrobisz tego z dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej, zgłoszenia do ZUS należy dokonać w ciągu 7 dni od tej daty. Rejestracja odbywa się za pomocą formularza ZUS ZUA (jeśli przedsiębiorca zgłasza siebie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych) lub ZUS ZZA (jeżeli podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu). Formularze te można wypełnić online poprzez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS) lub bezpośrednio w placówce ZUS.
Sprawdź, co o rejestracji do ubezpieczeń społecznych pisze ZUS na swojej stronie. Tu natomiast znajdziesz instrukcję zgłoszenia płatnika podlegającego wpisowi do CEIDG, czyli właśnie kroki potrzebne do rejestracji do ubezpieczeń razem z wnioskiem do CEIDG o założeniu firmy.
Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne – różnice
Wiesz już, że składka ZUS obejmuje składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
- Składka społeczna – obejmuje ubezpieczenia, które mają na celu ochronę dochodów w różnych sytuacjach życiowych, np. po poważnym wypadku czy na emeryturze.
- Składka zdrowotna – służy zapewnieniu dostępu do usług publicznej służby zdrowia, takich jak wizyty u lekarzy, hospitalizacja, badania czy zabiegi medyczne.
W kontekście płacenia składek pamiętaj, że składka na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega ulgom.
Jaki ZUS dla nowych firm 2025 – wysokość składek
Niezależnie od wybranej formy działalności, opodatkowania i osiąganych zarobków, składkę zdrowotną płacisz już od pierwszego dnia działalności gospodarczej. Możesz jednak korzystać z ulg od składek ZUS dla początkujących przedsiębiorców.
Wysokość Twoich składek ZUS będzie się zmieniać wraz z czasem. Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność mogą korzystać z tzw. ulgi na start, która przez pierwsze 6 miesięcy zwalnia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (opłacają jedynie składkę zdrowotną).
Następnie, przez kolejne 24 miesiące prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca może opłacać preferencyjne składki ZUS (tzw. Mały ZUS), które są naliczane od niższej podstawy (30% minimalnego wynagrodzenia). W określonych przypadkach można potem skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus.
Z kolei wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej formy opodatkowania.
- W przypadku rozliczenia na zasadach ogólnych jest to 9% od dochodu z miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który opłacasz składkę.
- Na podatku liniowym wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne to 4,9% dochodu.
- Na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych obowiązuje stawka procentowa przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego. W zależności od osiąganych przychodów, podstawę wymiaru składek zdrowotnych stanowi 60%, 100% lub 180% tej sumy. Wysokość składki zdrowotnej to również 9%.
- Jeśli korzystasz z opodatkowania w formie karty podatkowej, twoja stawka to również 9% liczona od minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Jeśli w danym miesiącu nie osiągasz dochodu, obowiązuje cię minimalna składka zdrowotna. W 2025 roku jej wysokość to ok. 310 zł.
Ulga na start – na czym polega?
Ulga na start pozwala nowym przedsiębiorcom zmniejszyć wydatki na początku prowadzenia firmy. Przez 6 miesięcy od otworzenia działalności nie muszą płacić składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe), a także na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Składkę zdrowotną musisz jednak płacić już od samego początku prowadzenia firmy. Dzięki temu masz dostęp do publicznej służby zdrowia również w okresie ulg ZUS-owskich.
Kto może skorzystać z ulgi na start?
Do ulgi na start zgłaszają się przedsiębiorcy rejestrujący firmę w CEIDG – najlepiej połączyć zgłoszenie do ulgi z rejestracją firmy.
Możesz skorzystać z ulgi na start, jeśli:
- podejmujesz działalność gospodarczą po raz pierwszy lub kolejny po co najmniej 60 miesiącach od zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności;
- nie wykonujesz w tym lub minionym roku dla swojego byłego pracodawcy tych samych czynności, które realizowałaś(-eś) dla niego jako pracownik w tym lub poprzednim roku.
Dowiedz się więcej o uldze na start.
Preferencyjne składki ZUS po uldze na start
Kiedy minie pierwsze 6 miesięcy bez składek, możesz korzystać z tzw. preferencyjnych składek na ubezpieczenia społecznie. Warunki, jakie trzeba spełnić, są takie same jak w przypadku ulgi na start (60 miesięcy bez prowadzenia firmy i ograniczenia dotyczące pracy na rzecz byłego pracodawcy).
Mały ZUS polega na tym, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia zostaje obniżona. Nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia – i tę właśnie opcję zwykle wybierają przedsiębiorcy korzystający z tej ulgi.
Kiedy płacisz preferencyjne składki, masz ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i opcjonalnie chorobowe, ale kwota ewentualnych świadczeń będzie mniejsza. Tutaj sprawdzisz różnice między składkami standardowymi a preferencyjnymi w 2024 roku.
Tak jak w przypadku ulgi na start musisz opłacać 100% składki zdrowotnej.
Preferencyjne składki ZUS – jak skorzystać?
Możesz skorzystać z preferencyjnych składek ZUS od początku prowadzenia działalności – wtedy ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i opcjonalnie chorobowe Cię obejmą, ale w niższej kwocie.
Możesz najpierw skorzystać z pełnowymiarowej ulgi na start, a następnie zgłosić się do preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne na formularzu ZUS ZUA i przekazać go w formie papierowej, w Programie Płatnik lub przez Platformę Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (PUE).
Konsekwencje niższych składek na ubezpieczenia społeczne
Najprościej mówiąc: brak składek to brak ubezpieczeń społecznych, a brak ubezpieczeń to brak świadczeń. Kiedy korzystasz z ulgi na start, nie masz uprawnień do wypłaty np. świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego czy renty. Z kolei kiedy opłacasz preferencyjne, pomniejszone składki, masz prawo do świadczeń, ale niższych niż tych, które daje tzw. duży ZUS.
Jak najlepiej rozważyć, czy warto opłacać składki ZUS? Możesz sprawdzić, jakie świadczenia i przez jaki czas będziesz dostawać w danej sytuacji i porównać to z kwotą, jaką co miesiąc płacisz w systemie ubezpieczeń społecznych. Pomogą Ci w tym dostępne w sieci kalkulatory, np. kalkulator zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego.
Jak płacić niższe składki ZUS?
Jeśli zdecydujesz się założyć działalność gospodarczą, prędzej czy później będziesz płacić składki ZUS. Ile wynosi składka ZUS dla jednoosobowej firmy? Koszty wahają się od 300 zł do 1500 zł na miesiąc, niezależnie od tego, czy osiągasz dochody, czy masz słabszy miesiąc. Choć na początku możesz opłacać pomniejszone składki ubezpieczeniowe lub tylko ubezpieczenia zdrowotne, ten koszt musisz wliczyć do wykonywanej działalności.
Tymczasem wiele osób zakłada firmę tylko dlatego, że ma klientów, którzy chcą dostawać faktury VAT, a nie dlatego, że to im się rzeczywiście opłaca. Warto więc rozważyć cieszącą się wieloletnią popularnością i zaufaniem legalną alternatywę dla działalności gospodarczej, czyli Useme.
Dzięki Useme możesz pracować dla swoich klientów i wystawiać im faktury VAT. W ten sposób nie musisz zakładać firmy, żeby rozliczać się podobnie jak na B2B, ale bez opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
