Szukasz sposobu, żeby szybko i łatwo zacząć zarabiać na rękodziele? Zastanawiasz się, czy założyć działalność gospodarczą, ale nie wiesz, czy dasz radę z księgowością? Mamy coś dla Ciebie! Wyjaśniamy, jak rozliczyć sprzedaż rękodzieła.
Sprzedaż rękodzieła staje się coraz bardziej popularna. I nic dziwnego – kto nie chciałby zarabiać na swojej pasji? Bez względu na to, czy jest to coś dodatkowego, czy chcesz robić to na pełny etat, wiąże się z tym papierologia. W tym artykule przekazujemy parę praktycznych wskazówek, jak rozliczyć sprzedaż produktów typu handmade zgodnie z prawem.
Czy do sprzedaży rękodzieła potrzebne jest założenie działalności gospodarczej?
Czy jeśli sprzedajesz swoje prace, automatycznie jesteś przedsiębiorcą i musisz mieć działalność gospodarczą? Nawet jeśli jest to okazjonalne? Co właściwie nazywamy działalnością gospodarczą?
Według obecnie obowiązującego prawa działalność gospodarcza to każda zarobkowa działalność wytwórcza, która jest wykonywana w sposób ciągły i zorganizowany. Do tej grupy zaliczamy też rękodzieło. Według tej definicji działalności gospodarczej jeśli zajmujesz się rękodziełem w ciągłym i zorganizowanym wymiarze – regularnie zamawiasz półprodukty, prowadzisz czynnie sklep, masz sieć dostawców i dystrybutorów – to można powiedzieć, że jesteś przedsiębiorcą. Czy to oznacza, że musisz założyć działalność gospodarczą? Często tak, jednak nie zawsze musisz ją rejestrować i zobowiązać się do płacenia składek ZUS.
Obowiązek zgłoszenia działalności gospodarczej zależy od wielu czynników, które przedstawimy w następnej części artykułu. Dowiesz się również o innych opcjach sprzedaży rękodzieła.
Działalność nierejestrowana w branży rękodzielniczej
Czy działalność nierejestrowana jest odpowiednia dla rękodzieła? Dla wielu osób prowadzenie biznesu automatycznie oznacza założenie działalności gospodarczej, rejestrowanie sprzedaży na kasie fiskalnej i obowiązek opłacania pełnych składek ZUS. Ale jeśli rękodzieło to nie twoja główna działalność zarobkowa, tworzysz rzeczy na indywidualne zamówienie lub chcesz po prostu dorobić do etatu dzięki swojej pasji, możesz z wybrać działalność nierejestrowaną.
Działalność nierejestrowana jest więc odpowiednia dla rękodzielników, pod warunkiem że twoje przychody (sumy, na jakie wystawiasz rachunki w ciągu) z takiej formy prowadzenia działalności nie przekraczają limitu w wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia. Dodatkowo wszystko też zależy od ostatniego okresu prowadzenia działalności. Prawo do prowadzenia takiej formy działalności mają osoby, które w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywały żadnej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy spełniający powyższe wymogi mogą z powodzeniem prowadzić tzw. działalność nieewidencjonowaną, czyli nierejestrowaną.
Dowiedz się więcej o tym, jak prowadzić działalność nierejestrowaną.
Jak rozliczyć sprzedaż rękodzieła – umowa o dzieło
Działalność nierejestrowana często uzupełniają umowy cywilnoprawne, takie jak umowa o dzieło czy umowa zlecenia. W sprzedaży rękodzieła na zamówienie w większości przypadków będzie liczył się efekt Twojej pracy, a nie czas, który na nią poświęcasz, dlatego zastosuj umowę o dzieło.
Jest to korzystne rozwiązanie, szczególnie jeśli wykonujesz jednorazowe lub sporadyczne zamówienia na rękodzieło i jeśli Twoje projekty są indywidualnie dostosowane do potrzeb zamawiającego (np. szycie na miarę, produkcja wyrobów jubilerskich czy inne personalizowane wyroby).
Jak legalnie sprzedawać handmade?
Jeśli chcesz prowadzić biznes rękodzielniczy zgodnie z prawem, musisz przestrzegać przepisów dotyczących praw autorskich.
Prawa autorskie do wzoru
Czy można sprzedawać produkt stworzony na podstawie wzoru znalezionego w internecie? Odpowiedź jest prosta. Zgodnie z prawem nie można sprzedawać produktu stworzonego na podstawie wzoru znalezionego w internecie bez zgody pierwotnego autora. Każdy, kto rozpowszechnia cudzy utwór bez zgody autora, narusza prawa twórcy.
Inspiracja czy plagiat? Na co należy uważać
Jeśli przy wymyślaniu wzoru rękodzielniczego bazujesz na innej pracy, ale ją modyfikujesz, to może być ona wciąż plagiatem, ale też może być to utwór zależny. Często trudno jest określić, co może być uznane jedynie za zainspirowane inną pracą, a co będzie plagiatem.
W swoich pracach rękodzielniczych nie możesz kopiować cudzych utworów, projektów, wzorów czy znaków towarowych bez zgody twórców. Będzie to stanowiło naruszenie praw autorskich. Dlatego bezpieczniej jest wykazać się oryginalnością i stworzyć swój własny wzór.
Rękodzieło a podatki – jak to wygląda w teorii?
Jak rozliczać sprzedaż rękodzieła? Opodatkowanie na zasadach ogólnych to podstawowa forma opodatkowania dochodów. Jednak istnieją różne opcje rozliczenia dochodu z rękodzieła w zależności od formy działalności, wielkości firmy i charakteru samej transakcji. Rozważmy każdy z nich.
Działalność nierejestrowana
W przypadku sprzedaży produktów w ramach działalności nierejestrowanej nie musisz składać deklaracji ZUS, rejestrować działalności w urzędzie skarbowym ani w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Konieczne jest natomiast ewidencjonowanie sprzedaży, np. w Excelu – przyda się on do ustalenia podstawy opodatkowania.
Masz obowiązek płacić podatek raz w roku w zeznaniu rocznym składanym do 30 kwietnia za rok poprzedni. Wykazujesz swoje dochody w zeznaniu podatkowym jako „przychody z innych źródeł” w formularzu PIT-36. Możesz odliczyć koszty materiałów, narzędzi, wysyłki itp., co zmniejszy podstawę opodatkowania.
Kiedy masz działalność nierejestrowaną, zarobki rozliczasz według skali podatkowej, która przewiduje dwa progi:
- 12% podatku dla dochodu do 120 tys. zł (I próg),
- 32% podatku dla dochodu przekraczającego 120 tys. zł (II próg).
Limit przychodów dla działalności nierejestrowanej jest co prawda niski, ale przy rozliczaniu podatku uwzględnia się wszystkie dochody opodatkowane według zasad ogólnych. Oznacza to, że dochody z działalności nierejestrowanej są sumowane z wynagrodzeniem z umowy o pracę, umowy zlecenia czy innych źródeł. Podatek oblicza się od łącznej kwoty dochodu, co może skutkować wejściem w II próg podatkowy i opodatkowaniem części dochodu stawką 32%.
Działalność nierejestrowana w skrócie:
- Limit przychodu: Przychody z działalności nierejestrowanej nie mogą przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia.
- Charakter działalności: Musi to być działalność okazjonalna, nieregularna i nie może być głównym źródłem utrzymania.
- Obowiązek opodatkowania: Od przychodów osiąganych z działalności nierejestrowanej płaci się podatek liniowy raz w roku.
Działalność nierejestrowana nie wymaga posiadania kasy fiskalnej, o ile sprzedaż odbywa się bezpośrednio do osób fizycznych (bez faktur) i nie przekracza określonego progu.
Działalność gospodarcza
Jeśli jednak Twój biznes to coś więcej niż dodatkowy zarobek, bo swoje wyroby tworzysz już na masową skalę, to z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej najczęściej rozliczasz się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Co miesiąc podprowadzasz także podatek dochodowy do urzędu skarbowego – mowa tutaj o liniowym, według skali podatkowej lub zryczałtowanym podatku dochodowym.
- Formy opodatkowania:
- Skala podatkowa (12% lub 32% w zależności od wysokości dochodów).
- Podatek liniowy (19% bez względu na wysokość dochodów).
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (stawka zależy od rodzaju działalności; dla rękodzieła najczęściej 3% lub 8,5%).
- Obowiązki księgowe: Prowadzenie księgi przychodów i rozchodów lub pełnej księgowości.
- ZUS: Konieczność opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (istnieje możliwość zwolnienia ze składek społecznych przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, a następnie obniżone składki przez kolejne 2 lata).
- Kasa fiskalna: W niektórych przypadkach konieczne jest posiadanie kasy fiskalnej, zwłaszcza gdy sprzedaż odbywa się w sklepie stacjonarnym lub na targach.
Sprzedaż online (platformy typu Etsy, Pakamera, Allegro)
Jeśli sprzedajesz rękodzieło przez internet, musisz uwzględnić dodatkowe przepisy:
- Umowy z platformami: Warto zapoznać się z regulaminem platform, aby wiedzieć, jakie obowiązki podatkowe i raportowe mogą wynikać z takiej sprzedaży.
- Fakturowanie: Sprzedaż internetowa do firm powinna być fakturowana, natomiast w przypadku sprzedaży do osób fizycznych, faktura nie jest konieczna, o ile klient o nią nie poprosi.
- VAT: W przypadku przekroczenia rocznego limitu zwolnienia podmiotowego (w 2024 r. jest to 200 000 zł) lub sprzedaży do innych krajów UE, może pojawić się obowiązek rejestracji jako podatnik VAT.
Sprzedaż rękodzieła w internecie
Jak rozliczyć sprzedaż rękodzieła w internecie? Przyjrzyjmy się, jakie masz opcje.
- Własny sklep internetowy
Sprzedaż rękodzieła w internecie często kojarzy się z założeniem profesjonalnej strony internetowej. Nie musisz jej jednak budować od początku. Dostępnych jest wiele platform, które pozwolą Ci szybko zbudować swój sklep. Szczególną popularnością cieszą się platformy takie jak WooCommerce, Shopify czy Wix, za które płacisz abonament i które możesz łatwo dostosować pod swoje potrzeby, zarówno pod kątem funkcjonalności jak i wyglądu. - Sprzedaż rękodzieła za pośrednictwem platform sprzedażowych
Platformy takie jak Allegro czy Pakamera są świetną okazją dla rękodzielników, którzy chcą dotrzeć do większej grupy klientów. W tym przypadku trzeba jednak liczyć się z prowizjami od sprzedaży i dodatkowymi opłatami za np. wyróżnienie ogłoszeń. - Sprzedaż w mediach społecznościowych
Social media takie jak Facebook, Instagram czy TikTok pozwala nie tylko promować swoją markę i budować rozpoznawalność, ale również sprzedawać! Możesz to robić poprzez wrzucanie postów z dostępnymi produktami, dodawanie relacji, prowadzenie live’ów lub korzystanie z opcji marketplace. Wielu początkujących rękodzielników tak właśnie zaczyna swoją przygodę – reklamuje rękodzieło na social mediach i sprzedaje je w ramach działalności nierejestrowanej.
Regulamin i polityka prywatności w sprzedaży rękodzieła online
Jeśli zdecydujesz się na własny sklep internetowy z rękodziełem, musisz pamiętać o regulaminie i polityce prywatności w swoim sklepie. Są to obowiązkowe dokumenty każdego dobrze funkcjonującego sklepu.
Regulamin musi zawierać postanowienia, które narzuca Rozporządzenie RODO czy Ustawa o prawach konsumenta, a polityka prywatności powinna informować o możliwości przetwarzania danych osobowych.
Jak rozliczyć sprzedaż rękodzieła bez prowadzenia działalności?
Zarządzenie firmą może być wymagające, zwłaszcza jeśli dopiero zaczynasz przygodę ze sprzedażą rękodzieła i jeszcze nie wiesz, czy rozwiniesz ten biznes na większą skalę. Istnieje jednak kilka ułatwień, które usprawniają wystawianie faktur, rozliczenia z urzędem skarbowym czy podpisywanie umów z nabywcami.
Jedną z polskich alternatyw dla działalności gospodarczej jest Useme. W Useme możesz wystawiać klientom faktury VAT bez konieczności zakładania własnej firmy, ani nawet prowadzenia działalności nierejestrowanej.
Kiedy decydujesz się na założenie działalności gospodarczej, za dopełnienie formalności odpowiada podatnik – a więc ty – a w przypadku rozliczeń w Useme to platforma dba o Twoje dokumenty i rozliczenia.
W skrócie działa to następująco:
- Nie zawierasz umowy z nabywcą rękodzieła, tylko wypełniasz formularz w Useme. Na tej podstawie to Useme zawiera umowę o dzieło z Tobą i wystawia fakturę VAT kupującemu.
- Dzięki wspomnianej umowie o dzieło nie podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu – nie masz obowiązku opłacania składek
- Wszystko dzieje się online i nie wymaga drukowania i podpisywania dokumentów. Pośredniczymy w Twojej transakcji z klientem, dlatego nie masz na głowie żadnych formalności.
- Nabywca rękodzieła opłaca fakturę, a my najpierw rozliczamy Twój podatek, przekazując go do Twojego lokalnego urzędu skarbowego, a potem wysyłamy Ci wypłatę netto na Twoje konto.
Sprzedaż rękodzieła – podsumowanie
Jeśli chcesz rozliczać sprzedaż rękodzieła, masz cztery opcje do wyboru:
- Firma – prowadzą działalność gospodarczą samodzielnie wystawiasz faktury, odprowadzasz podatek, płacisz składki w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, ale zarabiasz bez limitu przychodów.
- Działalność nierejestrowana – masz limit przychodów, prowadzisz uproszczoną ewidencję sprzedaży, płacisz podatek raz w roku, ale nie musisz podlegać pełnemu ubezpieczeniu.
- Umowa o dzieło (w ramach działalności nierejestrowanej lub bez niej) – nie masz składek ZUS, musisz spisać umowę i zapłacić podatek samodzielnie, jeśli sprzedajesz osobom prywatnym; nie sprawdzi się w sprzedaży masowej i dla firm.
- Useme – masz korzyści płynące zarówno z umowy o dzieła jak i własnej firmy, ale nie musisz podpisywać papierowych umów i załatwiać żadnych formalności: nie płacisz składek ZUS, rozliczamy podatek za Ciebie, Twój klient dostanie fakturę, ale to my mu ją wystawimy.
Bez względu na to, którą formę działalności wytwórczej wybierzesz, istnieje wiele narzędzi, które Ci to ułatwią. Powodzenia!
